Akademik Erteleme

‘‘ ‘5 dakika daha!’, ‘Şu kısmı geçeyim çabucak yapacağım.’, ‘Tamam yapacağım fakat bir dakika!’, ‘Birazdan gelirim!’ ’’ bu kelamlar kulağınıza bir yerlerden aşina geliyor mu? Bunlara emsal telaffuzlar çocuğunuzda erteleme davranışını işaret ediyor olabilir. Erteleme davranışı, bir kişinin yapmakla sorumlu olduğu ve tıpkı vakitte yapmayı istediği bir davranışı çoğunlukla şuurlu bir biçimde vakit bakımından ileriye atması olarak tanımlanmaktadır.

Erteleme davranışına sahip çocuklar, çoklukla yapılması gereken ya da yapılması kendisinden beklenen işleri daima olarak ötelerler. Örneğin, gün uzunluğu çokça vakti olan bir çocuk, odasını toplayacağı saati belirledikten sonra ilgili saat geldiğinde ortaya bir oyun ya da onu daha keyifli eden bir şeyi sıkıştırabilir. Evvelden planlandığı saatte odasını toplamayı tamamlayamadığında tekrar planlayıp ileri bir saat belirler ve belirlediği saat geldiğinde toplamayı tekrar erteler. Bu durum yapılması gereken durum için muhtaçlık duyulan vaktin azaldığı ana kadar devam eder. Kısıtlı olan vakit içinde de toplamayı üstünkörü ya da ayrıntılarına inmeden yaparak tamamlar. Bu durum bizlerin spora yahut diyete başlıyor olmamız konusunda da sıklıkla görülür. Haftanın birinci günü olan pazartesiye erteleme durumu, bir döngü içinde devam eder. Bir müddet sonra alışkanlık hâline gelen bu durum, kronik erteleme davranışını ortaya çıkarır.

Ders çalışmak, ödev yapmak, öğrenilen bilgileri tekrar etmek üzere akademik misyonların yerine getirilmesini geciktirme davranışı ise akademik erteleme olarak isimlendirilmektedir. Araştırmalar akademik erteleme davranışının öz-düzenleme (otokontrol) ile yakından bağlı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bilgiye nazaran erteleme davranışı gösteren öğrencilerin keyif aldıkları kimi toplumsal davranışları reddetmelerindeki muvaffakiyet oranlarının düşük olduğu gözlemlenmiştir. Anlık olarak zevk verici ve ödüllendirici aktivitelerin ders çalışma ve ödev yapma üzere sorumlulukları yerine getirme süreçlerini olumsuz etkilediği söz edilmektedir.

Akademik erteleme, insanların bilhassa de öğrencilerin imtihana çalışmak yahut ödev yazmak üzere akademik ödevleri geçerli bir sebepleri olmaksızın şuurlu bir formda erteledikleri bir olgudur. Bu fenomen günümüzde hayli yaygındır. Artan gerilim durumları, berbat akademik sonuçlar ve gibisi durumlar ile karşı karşıya kalınması açısından önemli sıkıntılara yol açabilmektedir.

Akademik ertelemeye, imtihanına çalışmak için bir haftası olan öğrencinin çalışmaya başlamak istemesine karşın bunu manalı bir sebebi bulunmaksızın imtihandan bir evvelki geceye erteliyor olması bir örnek olarak verilebilir. Buna ek olarak, bir öğrencinin mesken ödevlerine başlamadan evvel toplumsal medyada saatlerini harcadığı için çalışmayı ertelemesi yahut unutması, odasını düzenlemeyle olması gerekenden daha fazla meşgul olan bir öğrencinin yarın gireceği imtihana çalışmasını erteliyor olması ve evvelden çalışılması gereken bir sunumu olan öğrencinin çalışmayı her keresinde birkaç gün erteliyor olması üzere davranışlar akademik ertelemeye örnek olarak verilebilir.

Ayrıca akademik erteleme davranışı; uyumak, televizyon izlemek ve görüntü oyunları oynamak üzere çeşitli öteki ağırlaştırıcı davranışları da içerebilir. Yapılan araştırmalara nazaran öğrenciler, ekseriyetle bu davranışların günlük aktivitelerinin üçte birinden fazlasını kapladığını bildirmektedirler.

Erteleyen bir çocuğum var, ne yapabilirim?

1. Erteleme nedenini daha netleştirebilirsiniz. Çocuğunuza ilgili hangi durumu ertelediği ve niye ertelediği konularında farkındalık kazandırarak başlayabilirsiniz.

2. Hangi derslerde daha çok erteliyor olduğunun tespiti yapılmalıdır. Daha sonrasında çocuğunuz ile birlikte ‘’Bu dersi severek yapmadığını biliyorum lakin dersin sorumluluklarını yerine getirebileceğini düşünüyorum. Öğretmenlerin de, bizler de gösterdiğin çabayı takdir ediyor olacağız. İstemeyerek dahi olsa ödevlerine çalışman ve efor gösteriyor olman, ödevini yapmadığında karşılaşacağın zahmetleri yaşamamanı sağlayacaktır.’’ üzere konuşulabilir.

3. Çocuğunuzun motive olmaya gereksinimi olabilir. Bunu fark ettiğinizde sıkıntı sorundan değil, kolay olan sorundan başlamasını önerebilirsiniz. Kolay sorunları çözdüğünde yapabildiğini görecek ve sıkıntı olanlar için daha motive olacaktır.

4. Çocuğunuzun mükemmelliyetçi tavrı ertelemesine neden oluyorsa, kusur yapmanın da öğrenmesinin bir kesimi olduğunu, kusurla birlikte öğrenilen bilgilerin daha kalıcı olduğunu, ailenizdeki bireylerin de vakit zaman yanlışları olduğunu bunlardan ders çıkardığınızı örneklendirebilirsiniz.

5. Daha fazla başarılı olma tasasıyla erteleyen bir çocuğunuz varsa ona aldığı sonuçtan fazla süreç içerisinde sorumluluklarını yerine getirmesinin sizin için kıymetli olduğunu, üzerine düşeni yaptığı sürece sizin için zati başarılı olduğunu hissettirmeniz ona çok yardımcı olacaktır.

6. Beklentilerinizin ona devamlı olarak söz edilmesi bu talebin karşılanamayacağı telaşı ertelemeyi beraberinde getirebilir. Onlara beklentilerinizi lisana getirdikten sonra daima muvaffakiyetten çok elinden geleni yapmasının kıymetli olduğunu hatırlatırsanız çocuğunuzun yaşadığı kaygıyı azaltabilirsiniz.