Korku, genel olarak etraftaki şartlara, ikazın veriliş biçimi, geçmiş yaşantılara ve o andaki fizyolojik ve ruhsal duruma bağlıdır. Birtakım dehşetler yaşanan olumsuz bir olay ya da tecrübe sonucu ortaya çıkar, yani öğrenilir. Çocuklar, yetişkinler için hiç ürkütücü olmayan şeylerden dahi korkabilirler. Örneğin, bir hengameye şahit olan çocuk yüksek seslerden korkabilir. Ya da bir hayvanı görmekten, bir eşyaya dokunmaktan, denize girmekten, düşlerinden, tuvalete gitmekten, ebeveynlerinden başka kalmaktan, yalnız yatmaktan, yağmurdan, yabancı bir sesten, canavarlardan korkabilir. Her yaş devirlerinde başka ayrı endişeler deneyimleyebilirler. Değerli olan, anne ve babanın yanlışsız yaklaşımı ile bu kaygıları aşabilmeleri ve ileri yaşlara aktarılmasını önleyebilmeleridir.
Korkuların bir kısmı ise anne babaların yanlış tavırları sonucu ortaya çıkabilir. Örneğin, çocuğuna istediğini yaptırmakta problem yaşayan anne baba, bazen “Seni öğretmenine söyleyeceğim” , “Bir daha tıpkı şeyi yaparsan seni doktora götürüp iğne yaptıracağım,” vb. üzere tabirler kullanarak çocuklarında yıllar uzunluğu sürecek endişelerin oluşmasına yol açabilir. Ancak çocukluk devrinde görülen her kaygı dış etmene bağlı değildir. Örneğin, hayal gücü geniş olan çocuklarda birtakım masallara bağlı olarak bir kadro kaygılar yer edebilir. Günümüzde çocuklarda karşılaşılan en yaygın problemlerden bir tanesi de, çeşitli durumlarda yalnız kalma kaygısıdır.
Çocuklar Yalnız Kalmaktan Neden Korkar?
Genellikle yalnız kalma korkusu 2 ve 4 yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Yaşanılan bu kaygı kendisini hayvan korkusu, kostüm ve karanlık korkusu üzere öteki tiplerde de gösterebilir. Bununla bir arada, çocuklar ortasında çok yaygın olan bu kaygı vakitle birlikte yavaş yavaş azalır. Çocuklar daha olgun ve büyümüş hissetmek, işlerini kendi kendilerine başarmak isterler.
Tek Başına Kalmaktan Korkan Çocuğunuza Nasıl Yardım Edebilirsiniz?
Yalnız kalma korkusu çocuklarda çok fazla olursa, onlara yalnız kaldıkları vakitlerde da eğlenebilmesini öğretmek değerlidir. Öbür bir deyişle, yavaş yavaş çocuğunuza tek başına vakit geçirme fırsatı verin. Bu müddetleri çok uzatmamaya itina gösterin zira çocuğunuzun korkusu artabilir.
Aşağıda, çocuğunuzun yalnız kalma kaygısının üstesinden gelebilmesine yardımcı olabilmeniz için birtakım tavsiyeler yer almaktadır:
-
Çocuğunuzun tek başına bir şeyler başarmasına imkan tanıyın. Bu, marketten bir şey almak yahut okula tek başına gitmek üzere kolay şeyler olabilir. Değerli olan, onları desteklediğinizi göstermektir.
-
Çocuğunuzu başına gelebilecek durumlara karşı hazırlıklı hale getirin. Örneğin, ona belli bir bahis ile ilgili öyküler anlatabilirsiniz. Tek başına kalmak ile alakalı, yaşına uygun öykü kitaplarından faydalanılabilir.
-
Çocuğunuza kaygılarını sorun ve endişeleri hakkında konuşmasına, onları resmetmesine müsaade verin.
-
Çocuklara hislerini kabul etmeyi ve onları tesirli bir biçimde denetim edebilmeyi öğretin.
-
Çocuğunuzun hislerini küçümsemeyin. Çocuğun aşikâr hisleri deneyimlemesine mani olamayacağınızı unutmayın. Bütün insanların endişe da dahil olmak üzere hislerini söz etme hakkı vardır.
-
Çocuğu kaygıları ile yüzleşmesi için zorlamayın. Bu yalnızca anksiyete ve acıya sebep olur.
-
Bir çocuk hayaletler, canavarlar vb üzere hayal eseri yaratıklardan korkuyorsa da, ona gerçekte bu türlü yaratıkların olmadığını açıklamamız gerekir. Genelde odanın ışığının loş olduğu yatma vakitlerinde çocuklar, duvardaki gölgeleri çeşitli yaratıklara ya da hayvanlara benzetebilirler. Bunun bir gölge sonucu oluştuğu ve ışık açıldığında ortadan kalktığı onlara gösterilmelidir. Bazen de çocuklar, hayal eseri yaratıklardan korktukları için yalnız başına kalmak istemeyebilirler. Örneğin, bir çocuk hayaletlerden korkuyorsa, gerekirse bütün konutu birlikte gezip ona hiçbir yerde hayalet olmadığı gösterilmelidir. Bu formül, çocuk için hem ikna edicidir, hem de ona itimat verir.
Ne Vakit Profesyonel Yardım Almalıyız?
Bazen çocukların davranışlarında birtakım değişiklikler meydana gelebilir. Örneğin, hareketleri agresifleşmeye başlayabilir. Birtakım çocuklar, uyurken altına yapabilir yahut korktuklarında parmaklarını emebilirler.
Çocuklardaki endişe karşısında ebeveynlerin çabucak alarma geçmesi gerekmeyebilir. Fakat, verilen bilgilere ek olarak çocuğunuz aşağıdaki durumlardan birini yaşıyorsa, bir profesyonelden yardım almayı düşünebilirsiniz:
-
Şiddetli ve uzun vadeli korkular
-
Çocuğunuzun dehşetlerinin gelişimine mani olduğu durumlar
-
Çocuğunuzun dehşetlerinin günlük hayatını, okulu ve ailesini olumsuz etkilediği durumlar
Yalnız kalma endişesinin üstesinden gelmek çocuklar için karmaşık olabilir. Bununla birlikte, bir şeyleri tek başlarına çözebildiklerini gördüklerinde, çocuklar bunu yapabildiklerini öğrenir. Bu nedenle, ailelerin takviyesi ve yönlendirmesi çok kıymetlidir.
