Kış aylarına girdiğimiz ve insanların kapalı yerlerde daha çok vakit geçirmek zorunda kaldıkları bugünlerde COVID-19 hadise sayısında önemli artışlar görmekteyiz. Bu devirde kalp damar hastalığı olanlar ne yapmalı, COVID-19 kalbimiz nasıl tesirler, ne tıp tedbirle almalıyız üzere soruları ve yanıtlarını sizler için sıralamaya çalıştım.
Kalp damar hastalıkları ne sıklıkta görülür?
Kalp damar hastalıkları çok sık görülür. Tüm dünyada ölümlerin en sık sebebi kalp damar hastalıklarıdır. Sayıyla tabir edecek olursak ölümlerin %40’tan fazlası, yani yarıya yakını kalp damar hastalıklarına bağlıdır. Türkiye’de yıllık yaklaşık 200 bin kişi kalp ve damar hastalıklarına bağlı ömrünü yitirmektedir.
Kalp damar hastalığı-COVID-19 birlikteliği ne manaya gelir?
İki önemli hastalığın bir ortaya gelmesi, riskin artması manasına gelir. Kalp damar hastalıkları 100 yılı aşkın müddettir en sık görülen ve çağımızın hastalığı olarak da isimlendirdiğimiz hastalıktır. COVID-19 ise dünyanın 1 yıl evvel tanıştığı ve maalesef pandemiye (salgına) neden olan yeni bir hastalıktır. Dolayısı ile sık görülen ve insan ömrünü tehdit eden iki hastalığın bir ortaya gelmesinden bahsediyoruz. Bu birliktelik maalesef beşerler için olumsuz bir durumdur, yüksek riski söz eder, hatta ölümcül olabilir.
COVID-19 kalbimizi ve damarlarımızı nasıl tesirler?
COVID-19 akciğerlerle hudutlu kalmayıp öteki organlarımızı da tutmaktadır. Kalbimiz de maalesef en çok gaye olan organlarımızdandır. COVID-19’un kalbimizi nasıl etkilediğini, hangi yollarla kalbimize ziyan verdiğini hususlar halinde sıralayacak olursak;
1. COVID’in birinci amacı teneffüs sistemidir ve en sık tuttuğu organ akciğerlerimizdir. Akciğerlere yerleşen enfeksiyon akciğer dokusunun değerli bir kısmını etkilediğinde kanda oksijen seviyesi azalır. Oksijenin düşmesi tüm organlarımızı olumsuz tesirler, kalbi yorar. Bu biçimde kalp krizini tetikleyebilir ve kalp yetmezliği gelişimine taban hazırlar.
2. COVID akciğerler ile sonlu kalmaz ve sistemik bir tutulum gösterir demiştik. Yani bedenimizin öteki organlarını da tesirler. Deveran sistemi de en sık etkilenen sistemlerdendir. Damarlarımızın içinde pıhtı oluşumuna yatkınlık yapar, pıhtı gelişimini tetikler. Bu hem atardamarlarımız hem de toplardamarlarımız için geçerlidir. Toplardamarlarda pıhtı gelişip bu pıhtının damarına göçü sonrası akciğere pıhtı atabilir. Atardamarlarda pıhtı gelişimi ise kalp krizine neden olabilir.
3. CORONA virüs direkt kalp kasını tutabilir ve kalp kasında miyokardit ismini verdiğimiz iltihabi duruma neden olabilir. Bu biçimde kalbin kasılma gücünün azalmasına yol açabilir.
4. COVID-19 sürecinde ritim bozukluklarına gelişebilir. Üstte sıraladığımız durumların hepsinin sonucu olarak kalbin ritminde, elektriksel sisteminde bozukluk meydana gelebilmektedir.
5. Bilmediğimiz tesirleri de olabilir. COVID’in kalp damar hastalıkları açısından uzun periyot sonuçlarını da şimdi tam olarak bilmiyoruz. Uzun periyotta bize berbat sürprizleri olur mu?
COVID-19 pandemisi periyodunda, kış aylarına girdiğimiz ve hastalığın tekrar yükselişe geçtiği bu günlerde kalp damar hastalığı olanlara ne önerirsiniz?
1. COVID-19 pandemi sürecinde kalp damar hastalığı için hali hazırda almakta olduğunuz tedavinizi aksatmayınız. İlaçlarınıza muntazam bir formda devam ediniz. Örneğin: hipertansiyonunuz, şeker hastalığınız, kolesterol yüksekliğiniz, koroner kalp hastalığınız (kalbi besleyen damarlarda darlık olması, stent takılmış yahut by-pass ameliyatı geçirmiş olmak), kalp yetmezliğiniz varsa ilaçlarınıza motamot devam ediniz. Duyumlardan hareketle ilaçlarınızı kesmeyiniz.
2. Dışarı çıkamıyorsanız konut içinde hareketli olunuz ve antrenman yapınız. Her gün 30-60dk ter atacak formda antrenman çok değerli. Antrenman yalnızca kalp sıhhati için değil genel sıhhat ve ruhsal rahatlama için de çok yararlı. Ayrıyeten bağışıklık sistemimizi de güçlendirici tesire sahip.
3. Ülkü kilomuzu koruyalım. Bu devirde hastalarımızın ve etrafımızdaki insanların kilo aldıklarını görüyoruz. İstikrarlı ve sağlıklı beslenelim ve antrenmana yapıp kilo almayalım. Zerzevat yüklü beslenelim, posiyonları küçültelim.
4. Güzel dinlenelim, uygun beslenelim, uygun sıvı alalım ve uygun düşünelim.
“İyi düşünelim” demekle neyi kastediyorsunuz?
Düzgün düşünelim kısmını biraz açmakta yarar var. Aktüel araştırmalar bize şunu gösteriyor. COVID-19 enfeksiyonu öncesinde, sırasında ve sonrasında ruhsal sıkıntılar maalesef sık görülüyor. Bu da bizim COVID’le gayrete 1-0 geride başlamamıza neden oluyor. Zira yaşadığımız telaş, gerilim, karamsarlık bağışıklık sistemimizi baskılıyor. Nabzımızın yükselmesine, tansiyonumuzun dalgalanmasına yol açıyor. O nedenle lütfen gereksiz gerilim yapmayalım. Spor yapalım, sigara yakmayalım.
Son teklifleriniz ne olur? Bu süreçte hastaneye gitmekten çekinen hastalara ne önerirsiniz?
Göğüs ağrısı, nefes darlığı, tansiyon yüksekliği üzere değerli bir şikayetiniz olduğunda kardiyoloğunuza başvurmaktan çekinmeyiniz. COVID-19 denen bir kabus var, COVID pandemisi yaşıyoruz lakin unutmayalım ki çok âlâ muhafazamız gereken özel ve gizemli bir organımız, kalbimizi var. Onu uygun koruyalım.
Kalplerimizin saat üzere tertipli çalıştığı, damarlarımızdaki kanın manisiz aktığı sağlıklı ömür dileklerimle.