Ders çalışmak istememe, ödev başında saatlerce oyalanmak, imtihanlarda istenilen başarıyı elde edememe öğrenciler ortasında sıklıkla gözlemlediğim bir durum.
Böyle bir durumda birinci akla gelen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olabiliyor. Lakin bu durumu farklı bakış açılarını da işin içine katarak ele aldığımda görüyorum ki işin içine bir grup duygusal süreçler de dahil oluyor. Bizlerin verilen bir misyona odaklanabilmesi için hazzı erteleme kapasitemizin gelişmiş olması gerekir. Örnek vermek gerekirse bir kitap okurken canımız birdenbire öteki bir şey yapmak isteyebilir lakin dikkatimizi çeken o sayfayı bitirip daha sonrasında öteki bir şeyle ilgilenmeyi düşünürüz. Bu durum aslında biz insanların erteleme kapasitesinin çalışmakta olduğunu gösteriyor. Tıpkı durumu öğrencilerde de bekleriz ders esnasında dersi dinlemek yerine daha eğlenceli şeylerle meşgul olmayı canları isteyebilir lakin eğlenceyi teneffüse ertelemeyi başarabiliyorsa bir çocuk derse odaklanabilir. Bizlerin bu hüneri 6 yaş ve devamında gelişmeye başlar bu sebepten erken yaşta ilkokula başlamak çocuklarda odaklanma ve dikkat sorunu varmış üzere bir durum oluşturabilir ancak bu durum dikkat yerine yaşla da ilgili olabilir. Bu bağlamda, 6 yaş ve öncesindeki çocuklarda dikkatle ilgili bir yorum yaparken bütüncül değerlendirmenin farklı bakış açılarıyla düşünmenin çok değerli olduğunu vurgulamak isterim. Odaklanma ve dikkat meselelerini değerlendirirken çocukların iç dünyasında neler olduğunu atlamamak gerekiyor. Öfke, tasa, depresyon, aile içi çatışmalar odaklanmayı olumsuz tesirler zira biz insanların beyin yapısı duygusal/ilişkisel bir sorunla meşgulken odaklanma ve dikkat süremiz azalır. Çocuklarımızın derslere karşı ilgisi azaldıysa öncelik olarak onlara canının sıkıldığı bir şey mi var? Kendini nasıl hissediyorsun? üzere sorular yöneltebiliriz.Kaygı öğrenme süreçlerini engelleyen en temel hislerimizden birisidir. Kaygılanan çocukları gözlemlediğimde dikkatlerinin dağıldığını, öğrenmelerinin zayıfladığını çokça gözlemleme fırsatım oldu. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu teşhisini psikiyatri tabipleri koyar. Teşhis konulurken birden fazla alanı pahalandırmak gerekir bundan ötürü da çocuğun gelişim hikayesi, genetik geçişin olup olmadığı, aile ortamı, anne baba tavırları, okul ortamındaki tavırlar, arkadaşlarıyla bağlantıları rastgele bir zorbalığa maruz kalıp kalmadığı göz önünde bulundurulmalıdır. Tüm bunlarla birlikte objektif bilişsel ve dikkat değerlendirmeleri diye isimlendirdiğimiz MOXO, WISC4, CAS, projektif iç dünya değerlendirmesi, öğretmen görüşleri de işin içine katılarak bir yol haritası çizilerek planlama yapılmalıdır. Bu bağlamları göz önünde tutarak dikkat ve odaklanma sıkıntılarında duygusal faktörlerin tesirinin göz arkası edilmemesini önermekteyim.