İşitme kayıplı çocuk hastaların birçoklarının, doğumsal işitme kayıpları nedeniyle sorun yaşadığını belirten Prof. Dr. Bahar Çolpan, ülkemizde muvaffakiyetle yürütülen yenidoğan işitme taraması ile doğumsal sorunların tespit edilebildiğini, hastalara çabucak işitme aygıtı önerildiğini ve rehabilitasyona yönlendirildiğini belirtti. Aygıttan yarar görmeyen hastalarda, koklear implant operasyonu açısından hazırlıkların yapılmaya başlandığını tabir eden Çolpan, uygun olan adaylara 1 yaşında bilateral koklear implant operasyonu uygulandığını kaydetti.
Doğuştan işitme kayıplı hastalardaki sorunların çoğunluğunu sensörinöral işitme kaybı oluştururken, çocukluk çağı işitme kayıplarının büyük bir kısmını orta kulak sorunları (seröz otitis media, akut yada kronik otitis media) meydana getiriyor. Çocukluk çağında orta kulak sorunlarına bağlı işitme kayıplarında öncelikle medikal tedavi, bunun kâfi olmadığı durumlarda tüp tatbiki ve timpanoplasti üzere operasyonlar yapıldığını belirten Çolpan, bunun yanı sıra çocukluk çağında geçirilen kızamık, kabakulak ya da öteki enfeksiyonlara bağlı sensörinöral işitme kayıpları gelişebildiğini, kaybın şiddetine nazaran işitme aygıtı ya da koklear implant operasyonu uygulanabildiğini tabir etti.
Lisan ve konuşma gelişiminde 2-4 yaş değerli
Çocukların konuşabilmesi, etrafı ile bağlantı kurabilmesi için sağlıklı bir halde duyması gerekiyor. Lisan ve konuşma gelişiminde bilhassa 2-4 yaşın ehemmiyetine dikkat çeken Çolpan, işitme ile birlikte beyindeki duyma-konuşma merkezlerindeki nöronlar ortasında irtibatlar (nöroplasti) oluştuğunu, bu yaşlarda işitme kaybı tespit edilip rehabilite edilmezse nöroplastisitenin gerçekleşemediğini ve çocuklarda konuşma sorunu geliştiğini söyledi. Çolpan şöyle devam etti: “Duyma ve konuşma sorunu gelişen çocuklar, ailesi ve yaşıtları ile bağlantı kurmakta zorluk çekmektedirler. Bu çocuklarımızın eğitim ve öğretim yaşantısı olumsuz etkilenecektir. Ancak erken teşhis ve tedavi ile, çocuklarımızın duyması, konuşması mümkün olup eğitim yaşantılarını olağan yaşıtlarıyla birlikte başarılı bir biçimde sürdürebileceklerdir.”
Yetişkinlerde yaş en kıymetli etken
Yetişkinlerde işitme kayıplarının daha çok yaşa bağlı olarak geliştiğini belirten Çolpan, bilhassa 60 yaşından sonra görülme sıklığının arttığına dikkat çekti. Çolpan şöyle devam etti: “Yaşın yanı sıra otoskleroz, kronik otitis media, akustik travma, ani işitme kaybı üzere birtakım kulak hastalıklarına bağlı olarak daha erken yaşlarda da işitme kaybı sorunlarıyla karşılaşmaktayız. Hastamızın işitme kaybının sebebine, tipine, şiddetine nazaran tedavi formu değişiyor. Bundan ötürü her hastanın hastalığına nazaran medikal, cerrahi, işitme aygıtı yahut implantlar ile tedavi uygulanıyor.”
İşitme kaybı depresyon nedeni
İşitme kaybı, bireylerin iş ve toplumsal hayatını olumsuz etkileyen, duyma ve anlamada yaşanan sorunlar nedeniyle bireylerin kendisini izole etmesine neden olan bir sorun. Prof. Dr. Bahar Çolpan, bu durumun hastalarda depresyona, anksiyeteye yol açtığını hatta demans ve Alzheimer üzere hastalıkların daha erken yaşta ortaya çıkmasına sebep olduğunu belirtti. Çolpan şunları ekledi: “İşitme kayıplı hastalar bu hususlarda bilgilendirilmeli ve tedavinin değeri konusunda aydınlatılmalıdır. En büyük sorunlarımızdan birisi işitme kayıplı hastalarımızı, işitme aygıtı kullanmaları konusunda ikna etmek. Ancak olayın ehemmiyeti âlâ bir formda izah edilir ve uygun aygıt seçimi konusunda yardımcı olunursa hastaların aygıtı kabullenmeleri daha kolay olabilmektedir. Yetişkinlikte, tedavi edilmeyen ve çözümlenmemiş işitme kayıpları, hastalarımızın maalesef konuşmayı manaya yetilerinin giderek kaybolmasına sebep olmaktadır. İşitme kaybı başladığı devirden itibaren işitme aygıtı kullanmayan hastaların, vakit ilerledikçe konuşmayı manaya düzeyleri düşmektedir. Bu bireyler sonradan işitme aygıtı aldıklarında ise aygıttan gereğince yarar görememekte ve bundan ötürü kullanmayı reddetmektedir.”
İmplant ameliyatları geri ödeme kapsamında
İşitme kaybı ileri ya da çok ileri seviyede olup, işitme aygıtından gereğince yarar görmeyen ve operasyona pürüz teşkil edecek bir sıhhat sorunu olmayan yetişkin hastalara koklear implant operasyonunu önerdiklerini söyleyen Çolpan, hastaların radyolojik ve odyolojik açıdan değerlendirildiğini ve uygun olan hastalara operasyon yapıldığını belirtti.
İmplant ameliyatı olmak isteyen hastaların, koklear implant uygulaması yapılan merkezlerdeki KBB tabiplerine başvurmaları gerekiyor. KBB muayenesinden sonra, odyolojik testleri yapılan hastaların, radyolojik tetkikleri bedellendiriliyor ve akabinde, lisan ve konuşma düzeyleri tespit ediliyor. Hastanın implant için uygun olup olmadığı kurul tarafından değerlendirildikten sonra hastaya bilgi veriliyor. Geri ödeme süreci hakkında da bilgi veren Çolpan, şunları söyledi: “Bilateral ileri derecede işitme kaybı olan ve aygıttan yarar görmeyen 4 yaşından küçük çocuklarımızın odyolojik ve radyolojik olarak rastgele bir manisi yoksa ve durumu SUT kriterlerine uygun ise bilateral koklear implant devletimiz tarafından karşılanmaktadır. 4 yaşından büyük bilateral ileri derecede işitme kayıplı ve aygıttan yarar görmeyen hastalarımızın ise odyolojik ve radyolojik değerlendirmeleri ile lisan konuşma düzeyleri uygun ise tek kulak koklear implantını devletimiz ödemektedir.”
Hibya Haber Ajansı