Covid periyodu bize bir sefer daha gösterdi ki ülkelerin gerçek zenginliği sahip olduğu insan kaynaklarıdır Escort bayan Tam da bu nedenle insanlığı daha fazla mevtten kurtaran aşılar petrol zengini körfez ülkelerinden değil beşere ve bilime yatırım yapan batılı ülkelerde geliştirildi
Cumhuriyet kuruluşundan bu yana yüzünü döndüğü BATI Escort ile benzeri bir çabayı sürdürüyordu Bu uğraş orta ara sağ iktidarların kazanımlarını geriletmesine maruz kalsa da devam edebilmişti Sıralı ve sistemli gerilemeyi ise siyasal islamcı AKP devrinde yaşadı İnsan aklına Bayan escort yatırımı öncelik olarak görmeyen özünde bilim tersi bu siyasi hareket bu nedenle hiçbir evrede nitelikli takımlara gereğince sahip olamadı Keskin bir hiyerarşinin olduğu eleştiri özeleştiri yerine talimatların hakim olduğu bu siyasal yapı ne takım yetiştirebildi ne de yetişmiş takımları saflarına katabildi
Kuruluşundan bu yana çok defa seçim kazanmanın verdiği özgüven ile ülkenin uygun kurum ve takımlarını tasfiye etmeyi tercih ettiler Eğitimde dış siyasette yargıda güvenlikte ve tüm bunlar kadar kritik olan planlamada kurumlar ve bürokratlar sistemden çıkarıldı Bilhassa planlamaya dayalı idarenin tasfiyesi her alanda ülkeye büyük aksilikler getirdi Eğitimin emek piyasasının genel olarak iktisadın bu seviyede bozulmasının ana sebebi planlamaya dayalı olmayan derhal efendimci takımların kararlarına dayalı bir idare nizamının varlığıdır Bu nizam birçok alanla birlikte tarımı da yakıcı boyutta vurdu
Anadolu ya öteden beri eğitim sıhhat üzere temel hizmetlerin gereğince ulaşamamasına bir de iktidarın büyük kentlere göçü teşvik eden siyasetleri eklenince ülkece tarımdan çekilir olduk Âlâ iktisat takımlarına hasebiyle âlâ iktisat siyasetlerine sahip olmayan iktidar kalkınma yerine büyümeyi önceledi Bu büyümenin motoru olarak da Siyasal İslamcıların temel ezberi olan kent rantına dayalı çarpan tesiri yüksek daha fazla inşaat yapmayı gördü Ülkeyi konutlar rezidanslar ve AVM ler cennetine çevirdi
Türkiye geç endüstrileşmiş bir ülkeydi AKP iktidarıyla birlikte erken sanayisizleşmeyi de yaşamış oldu Kent rantına dayalı yüksek karlı inşaat projeleri güçlü endüstrici holdingleri bile kupon arazi kovalayan rezidans AVM yatırımcısına çevirdi Ortalarında mevcut fabrikaları büyük üretim tesisleri belgesellere husus olmuş iş kümeleri bile kupon yerlere AVM otel ve rezidans dikip fabrikadan tahminen 5 yılda alacağı net karı tek seferde alıp çıkmanın tadını aldı
Tüm bunların sonucunda endüstricinin üretimindeki hissesini azaltarak yaptığı AVM ye Erzincan daki tarım çalışanının gelip güvenlik vazifelisi olması durumunu yarattı Endüstrici sanayi üretiminden tarım emekçisi ise ziraî üretimden çekilmiş oldu
Bu konjonktürel duruma bir de dönemsel ekonomik kriz ve buna bağlı olarak ziraî girdi maliyetlerinin artmasının eklenmesi ile birlikte artık çok daha büyük bir sıkıntımız var Bu yaz başta mazot olmak üzere tohumdan gübreye gelen artırımlar Türkiye çiftçisini çok daha güç bir tercihe zorlama halini yarattı Bu hal üretmek ya da üretmemek
Eğer çiftçiye bir ekonomik can simidi atılmazsa tarımda ani durma riski hiç olmadığı kadar karşımızda Bu maliyetlerle birçok çiftçinin ortada kaldığı karar üretmemek yahut üretip ziyan etmek ortasında olacaktır Bu durum mevsim tesiri ile ziraî eserlerdeki fiyat gerilemesini ortadan kaldıracağı üzere kışa yanlışsız makul eser kümelerinde yüksek fiyatın ötesinde eseri bulamama mümkünlüğünü yaratacaktır
Resmi sayılardan derleyerek oluşturduğumuz aşağıdaki grafikler durumun asıl sebebini de açıklamaktadır Ülkemizin nüfusu artarken ziraî istihdam yıldan yıla erimektedir
Not: 1.000 kişi
(Sol eksen ziraî istihdam sağ eksen ziraî işsizlik)
Tarımın ne kadar büyük bir sorun içinde olduğu yalnızca tarım uzmanlarının yahut ekonomistlerin bildiği bir durum değil Toplum da içinde bulunduğu riskin farkında Bu hafta bu bahse dair bir kaç soru sorduk Gelin karşılıklarına birlikte bakalım
Görüldüğü üzere ülkemizde ziraî üretimin güçlü olduğunu söz edebilenlerin oranı 12 4 te kalmaktadır Ne siyasi parti tabanlarına ne de sosyo ekonomik statü farklılıklarına nazaran bakış açısında manalı bir farklılık yoktur Yeniden tarımdaki bu gerilemenin hayat pahalılığı ile birlikte satın alma gücündeki düşüşün yarattığı sonuçlardan biri de besinde temel tüketim unsurlarına erişim sıkıntısıdır Bu mevzuyu da toplumun bakışı üzerinden birlikte ele alalım
Yukarıdaki tablo temel besin eserlerine erişim oranını değil bu eserleri almakta zorlanma halini göstermektedir Görünen o ki toplumun sırf 10 9 u zorlanmadan temel besine erişebilmektedir Bir de hangi eserleri almakta ne derece zorlandıklarına farklı vakit dilimlerinde tıpkı soruya verdikleri cevaplar üzerinden bakalım
Tablodan da gördüğünüz üzere bu yılın 11 Haftasında fakirin proteinli besini tavuk etini alırken zorlandığını söz edenlerin oranı 60 1 iken bu oran şimdi 23 Haftada 72 1 e çıkmıştır Keza yani aralıkta bir devir miting izleyen seçmene fırlatılan çaydaki oran 48 7 den 64 4e beyaz peynirde 59 5 dan 71 6 ya çıkmıştır Özetle ülke aydan aya fakirleşmekte ve temel besin eserlerine erişmekte zorlanmaktadır
Ülke yakın gelecekte tarımda ani durma riski ile karşı karşıyayken iktidarın gündeminde mihrak üzerinden korkutup seçmen konsolidasyonu yaratma arayışı var Erdoğan da bu kapsamda bu haftaki konuşmasında Dünyada her kim bu kardeşinize saldırıyorsa aslında Türkiye ye saldırıyor demektir ile başlayan aşağıdaki konuşmayı yaptı Biz de deneklere izlettik
Sonuçları prestijiyle iktidarın istek ettiği etkiyi yaratamadığını görüyoruz Birlikte inceleyelim
Açıklamaya katılanların oranı 34 4 te kalmaktadır Bu oran MHP seçmeninde de 43 1 dir
Yaptığımız her ölçüm bize seçmenin somut problemlerinin farkında olduğu üzere bunu unutturmak için yaratılan yapay gündemlerin de karşılık bulamadığını göstermektedir İktidar yarattığı büyük problemleri ne inanç ne de milliyetçilik üzerinden geliştirdiği tansiyonlar ile kapatamıyor Bize düşen öfkeyi örgütleme batağına düşmüş bir iktidara tıpkı tondan karşılık vermek yerine Anadolu nun her karışında umudu örgütlemektir İnsanı merkeze alan bir kalkınma modeli ile seçmenin karşına çıkmak bunun gerek şartıdır
Ertan Aksoy
email protected