Gelişim Psikoloğu Hangi Alanlarda Çalışır?
Gelişim Psikolojisi Nedir?
Gelişim psikolojisi, bireylerin gelişimini doğum öncesi süreçten mezara kadar inceleyen ve bireylerin gelişim süreçlerini toplumsal, fizikî, duygusal ve bilişsel olarak ele alan bir bilim kısmıdır. Yaşa bağlı olarak değişim gösteren gelişim devirleri ( bebeklik devri, okul öncesi periyodu, ön ergenlik (ilkokul) periyodu, ergenlik devri, beliren yetişkinlik periyodu, yetişkinlik periyodu ve yaşlılık periyodu ) ile birlikte kültürün, yetiştirilen etrafın, karakterin bireyin davranışları üzerindeki tesirini incelemekte ve bireyin ömrü boyunca devam etmekte olan değişim süreçlerini manaya ve anlamlandırmaya çalışmaktadır.
Gelişim Psikoloğu Nasıl Olunur?
Gelişim psikoloğu olarak uzmanlaşmak için 4 yıllık lisans eğitiminden sonra Gelişim Psikolojisi alanında yüksek lisans yapılması gerekmektedir. Gelişim psikologları Türkiye’de yüklü olarak gelişimin süratle gerçekleştiği devir olarak belirtilen okul öncesi, ilkokul devri ve ergenlik periyodunu içeren eğitim dalında çalışmaktadır. Lakin gelişim psikologlarının çalışma hayatında rehabilitasyon merkezleri, yaşlı bakım konutları üzere çalışma alanları da mevcuttur.
Gelişim Psikologları Hangi Alanlarda Çalışmaktadır?
Gelişim psikologları hayat uzunluğu devam eden tüm gelişim periyotlarını ele almakla birlikte gelişimin en süratli olduğu devirler olan okul öncesi ve ergenlik periyodu üzerinde daha çok çalışmaktadır. Bu devirler bireyin kendini keşfetmeye ve farkına varmaya başladığı, sorguladığı, arayış içinde bulunduğu, yetişkinlik periyoduna dair birinci adımların atılmaya başlandığı ve hayat uzunluğu bireyin hayatında tesiri olacak olan tüm süreçlere yer hazırladığı için büyük değer taşımaktadır. Gelişim psikologları da bu devirleri dikkatli biçimde takip etmekte, müşahede ve tahlil yaparak gerekli durumlara müdahale de bulunmaktadır. Bu sayede çocuk ve ergenler için ebeveynleri ile birlikte yol alındığı takdirde sağlıklı gelişim için gerekli olan ortamın oluşturulmasına öncülük edilmektedir.
Gelişim psikologlarının sıklıkla çalışmakta olduğu alanlar;
-Anksiyete (kaygı) Bozuklukları
-Umutsuzluk ve Depresyon
– Motivasyon Düşüklüğü ve Tembellik
-Dönemsel Gelişim Sorunları
-Dikkat Eksikliği Sorunları
-Öğrenme Tarzları ve Öğrenme Bozuklukları
-Uyku ve Yeme Sorunları
-Duygu Düzenleme
-Zaman İdaresi Problemleri
-Öfke Problemleri
-Aile İçi Sorunlar
-Teknoloji bağımlılıkları (internet, oyun, telefon vb.) üzere meseleler üzerinde tesirli bir halde çalışmaktadır.
Anksiyete (kaygı) Bozuklukları: Anksiyete (kaygı) çocukluktan yaşlılığa kadar her yaştan bireyde var olabilen ve psikologların sıklıkla çalıştığı bir alandır. Fakat, okul periyodunun tesiri ile birlikte anksiyete bozuklukları, çocuk ve ergenlik periyodunda en sık karşılaşılan bozukluklar ortasında yer almaktadır. Bilhassa okul öncesi devir çocuklarında ayrılık korkusu, okul korkusu kelam konusu iken ergenlik periyodunda imtihan derdi, iş korkusu, gelecek tasası, toplumsal dert üzere tasa çeşitlerini sıklıkla görmek mümkündür. Anksiyete bozukluğu olan bireyler terleme, karın ağrısı, karın guruldaması, avuç içi terlemesi, ateş basmaları, bayılacak üzere hissetme üzere şikâyetleri tabir etmektedir.
Umutsuzluk ve Depresyon: Çocuk ve ergenlik periyodunda bir öbür en sık karşılaşılan mevzu ise ümitsizlik ve depresyon bahsidir. Ümitsizlik, geleceğe yönelik olumsuz beklentileri içermekte ve eğitim sürecinde akademik ümitsizlik olarak karşımıza çıkmaktadır. Ümitsizlik hissine kapılmış ola birey bir şeyler yapmak, aksiyona geçmek için istekli değildir ve gerekli olan motivasyonu kendinde bulamaz. Depresyon ise pek çok şeyi gerçekleştirmemizi engelleyen bir his durumdur. Birey kendisini mutsuz, keder içinde, huzursuz hisseder. Yapılan hiçbir hareketten keyif alınmaz, keyif almadığı için yapmak istemez ve bir şey yapmadıkça kendisini daha makus hissetmesine sebep olan kısır döngüye girer. Okul devrinde de depresyon yaşayan çocuk ve ergenlerde okula gitme de isteksizlik, keyif almama, uyku ve yeme sorunları, toplumsal ilgilerde keyif almama üzere durumlar görmek mümkündür.
Motivasyon Düşüklüğü ve Tembellik : Umutsuzluk ile birlikte sıklıkla karşımıza çıkan sorun ise bireylerin aksiyona geçebilmek için kendilerinde kâfi motivasyonu bulamamaları ve tembellik sorunu ile karşı karşıya kalmaları durumudur. Temelinde geleceğe yönelik ümitsizliği, güvensizliği, iç ve dış motivasyon kaybını barındırmaktadır. Öğrenciler için akademik motivasyonun kaybı beraberinde okul ve imtihan korkusunu da getirdiği için bu sorunların başında bir uzamana danışılması gerekmektedir.
Dönemsel Gelişim Sıkıntıları: Bireylerin gelişim periyotlarında yaşadıkları sıkıntılar için de bir uzmandan yardım alınması gerekmektedir. Konuşma ve lisan sıkıntıları,ahlak gelişimi, toplumsal gelişim, cinsel gelişim, bilişsel gelişim, duygusal gelişim ve kişilik gelişimi sıkıntıları gelişim devirleri kapsamında ele alınan alt alanlardır. Kendini keşfetmeye başladığı devri içine alan ergenlik periyodunu yaşayan bir birey kendi cinsel kimliğini, kişilerarası alakalarını, toplumsal kıymetleri ve kanunları, uyması gereken kuralları, gereklilikleri, duygusal zekâsını da keşfetmeye başlamakta ve bu alanlar içerisinde oluşabilecek bir sorun kişinin tüm ömrünü etkileyecektir.
Dikkat Eksikliği Meseleleri: Dikkat mühletinin ve yoğunluğunun bireyin yaşına uygun olan mühletten az olması durumudur. Dikkat müddeti her yaş için farklı ele alınmalı 5 yaş çocuğu ile 15 yaş çocuğu ortasındaki dikkat kapasitesi ortasında fark gözetilmelidir. Bu sorun karşısında çocuk suçlanmamalı, zorlanmamalı ve adım adım sabır ile çalışılarak bilişsel kapasitesine uygun dikkat müddetine getirilmek için çalışılmalıdır.
Öğrenme Tarzları ve Öğrenme Bozuklukları: Her bireyin öğrenme tarzı farklıdır. Bir çocuğun öğrendiği biçimde öbür çocukların öğrenmesi beklenmemelidir. Bir öğrenci derste dinleyerek öğrenirken, bir öğrenci öğrenebilmek için renkli kalemler ile yazmaya, tablo oluşturmaya, fotoğraflar çizmeye gereksinim duyabilir. Bir öğrenci sesli biçimde okuduğunda daha uygun aklına kaldığını belirtirken, bir öğrenci bir diğerinde anlatıyormuş üzere çalışırken en uygun formda öğrendiğini belirtebilir. Biri sert yer de çalışmayı oburu ise müzik eşliğinde çalışmayı tercih edebilir. Bunun için çocuklara öncelikle hangi öğrenme tarzlarına ilişkin oldukları üzerine gerekli tahliller yapılmalı ve öğrenme zahmetleri (okuma bozukluğu (disleksi), yazma bozukluğu (disgrafi), aritmetik bozukluğu (diskalkuli) ve sözel olmayan öğrenme bozukluğu ) var ise dikkate alınmalıdır. Bu süreçte öğretmeler, ebeveynler ve psikologlar bir takım olarak hareket etmelidir.
Teknoloji bağımlılıkları (internet, oyun, telefon vb.) : Teknoloji aygıtlarının ve beraberinde internetin kişinin günlük hayatını bozacak seviyede ve denetimsizce kullanılması durumu özetle teknoloji bağımlılığı olarak açıklanmaktadır. Bir gencin akıllı telefonu ile hedefinin dışında, düşündüğü mühletten fazla, sorunlu kullanımı bağımlılık riskini beraberinde getirmekte ve bu risklere karşı açık olan gençler bağımlı olmadan evvel tedbire kapsamına alınmalıdır. Telefonları ile geçirdikleri süreyi cazip kılan temel etkenler bulunmalı ve yerleri daha verimlileri ile değiştirilmelidir. Bu mühlet zarfında yasaklar, kısıtlamalar konulmamalı öncelikli olarak ”neden” bunu tercih ediyor sorusuna karşılık aranmalıdır.
