Türkiye’de erişkin her üç bireyden birinin yüksek tansiyon (hipertansiyon) hastası. “Görülme sıklığı son derece yüksek olan çok yaygın bir hastalık” diyen Türk Kardiyoloji Derneği (TKD) Lideri Prof. Dr. Mustafa Kemal Erol “Hipertansiyondan mustarip birçok insan, semptomları olmadığından, hipertansiyona sahip olduğunun farkında bile değil. Maalesef birçok vakit beşerler kalp krizi yahut felç geçirdikten sonra bu acı gerçeği öğreniyor” dedi.
Erol, hipertansiyonla ilgili merak edilenleri yanıtladı.
ENSE KÖKÜNDEN AĞRI
– Hipertansiyon belirtileri nedir?
Kronik hipertansiyon, belirtileri silik bir hastalık. Ense kökünden gelen baş ağrısı, kulak çınlaması, göz kararması üzere genel belirtiler veriyor. Kronik devirde beyin, yüksek kan basıncına nazaran kan alımını düzenliyor, buna bağlı hastanın belirtileri de büsbütün kaybolabiliyor. Münasebetiyle hiç belirtisi olmadan beşerler yüksek kan basıncı ile yaşayabiliyor. Bu nedenle teşhis alamıyor, tedavi olamıyorlar. Hipertansiyonun tanısı kan basıncını ölçmek ile anlaşılır. Hiç belirtiniz olmasa da kan basıncınızı yani tansiyonunuzu ölçtürün, kıymetini bilin diyoruz. Şayet büyük tansiyon 120, küçük tansiyon 80 mmHg’nin altında ise yılda bir, büyük 120-129 küçük 80-85 mmHg aralığında ise 6 ayda bir, büyük 130-139 küçük 85-89 mmHg aralığında ise 3 ayda bir kan basıncınızı ölçtürün.
– Tedavide geç kalınması nelere yol açar?
Maalesef hipertansiyonun kendisi silik semptomlu lakin bedende yaptığı hasar kalıcı ve geri dönüşümsüz oluyor, hastayı mevte kadar götürebiliyor.
SESSİZ KATİL
O nedenle sessiz katil de diyoruz. Uygun biçimde tedavi edilmediğinde, kalp kasında kalınlaşma ve sonrasında kalp yetersizliği, kalp damar hastalığı gelişmesi, böbrek işlevlerinde bozulma ve böbrek yetersizliği yapıyor, beyin damar hastalığı, beyin kanaması ve felçlere neden olabiliyor, göz damarlarını hasarlandırıp görme kayıplarına neden olabiliyor. Kalp krizi için ana risk faktörlerinden biri de hipertansiyon, yeniden aorta dediğimiz büyük atardamarımızda genişleme, hatta yırtılma ile ani ölümlere neden olabiliyor.
– Hipertansiyon hastaları salgın sürecinde ne üzere sorunlar yaşadı?
Natürel ki hipertansif hastalar da salgından olumsuz etkilendiler, maalesef olumsuz tesirlere neden oldu. Hareketsizlik, obezite, gerilim ve hüzün, hipertansiyonda artırıcı tarafta tesir eden faktörler. Hipertansiyona özel bir çalışmamız yok lakin biz pandemi periyodunda yapmış olduğumuz TURKMI-2 çalışmasında kalp krizi geçiren hastaların pandemi öncesi periyoda nazaran yüzde 47 azaldığını saptadık. Beşerler hastaneden ‘Covid kaparım’ korkusu ile hastaneye gitmiyorlar, gidenler de geç gidiyor. Hastaların tuzsuz diyeti bırakmamalarını, hareket etmelerini, sağlıklı beslenmelerini, ilaçlarını da tertipli almalarını öneriyoruz. Kolay bir hipertansiyon denetimi için doktora gitmelerine gerek yok. Kan basınçlarını meskende sistemli ölçüp denetim etsinler, olağandışı kıymetler kelam konusu ise tabipleri ile bağlantıya geçsinler.
‘DEĞERİNİ BİL’
“Kan basıncını ölç/ bedelini diyoruz. Bu halde toplumda hipertansiyonu olup farkında olmayan şahısları ortaya çıkarıp uygun tedavilerini yaparak toplum seviyesinde hipertansiyona bağlı hastalıkları azaltmayı hedefledik. Her erişkinimizin kesinlikle bir kan basıncını ölçtürmelerini, pahalarını bilmelerini, 120/80 mmHg altında iseler yılda bir, 120-129/80-84 aralığında iseler 6 ayda bir, 130-139/85-89 aralığında iseler 3 ayda bir kan basınçlarını ölçtürmelerini bedelini bilmeleri, hipentansiyon ortaya çıktığında (>140/90) da erken teşhis almalarını sağlamak istiyoruz.”