Hipertansiyon nedir?
Kan basıncının olağanın üstünde olmasına biz hipertansiyon diyoruz. Kalbin kasılması yani sistolü esnasında ortaya çıkan kan basıncı–ki buna halk ortasında büyük tansiyon deniyor- 140mmHg’ı , kalp boşluklarının dolduğu kalbin gevşemesi yani diastolü esnasında da 85mmHg’ı geçmez. Yani alışıldık tabir ile 14’e 8,5 (cmHg) üst hudut olduğu söylenebilir. Bu sonların üstüne çıktığı durumları biz sistolik yahut diyastolik yahut da sistolodiastolik hipertansiyon olarak söz ediyoruz.Normal kan basıncı bu hudutları geçmemek üzere daha alçak seviyelerden, bu sonlara hakikat yaşın ilerlemesiyle yükselme eğilimindedir. Fakat bu hudutların aşıldığı kan basıncı seviyeleri yaş kaç olursa olsun hipertansiyon olarak kabul edilmelidir.
Ne kadar sıklıkla görülür?
Erişkin yaş kümesinde hem Kardiyoloji Derneği’nin yaptığı ‘’ Tek Harf Çalışması’’ hem de Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneğinin yaptığı ‘’Prevalans Çalışması’’ göstermiştir ki hipertansiyon sıklığı Türkiye’de epidemiyolojik olarak %35’dir. Yani her üç şahıstan biri hipertansiftir. Bu çalışmalarda yaşla bu sıklığın arttığını biliyoruz, örneğin 60-70 yaş ortasında % 70 civarındadır.
Tansiyon ne vakit ve nasıl ölçülmeli?
o Kan basıncı gün içerisinde olağan şahıslarda de olağan hudutlar içinde değişkenlik gösterir. Kan basıncının en düşük olduğu seviye uyku halinde sabaha karşı uyanmadan evvelki saatlerdir. Uyandıktan sonra da giderek yükselerek akşam üstü en üst seviyeye çıkar ve istirahat saatlerinde tekrar düşmeye başlar. Tekrar olağan bireylerde sonluluk ve heyecan hallerinde yahut bir efor sarf ettiğimiz vakitlerde kan basıncı yükselebilir. Kan basıncındaki bu olağan şartlardaki değişkenlik hipertansiyon hastalarında da görülür. Onun için kan basıncı bir efor sarf edilmişse bir müddet dinlendikten sonra tercihan hem sağ kol hem sol koldan, daha çok akşamüzeri ikindi saatlerinde ölçülmeli ve şayet birkaç ölçüm yapılmışsa en yüksekleri dikkate alınmalıdır. Beyaz gömlek hipertansiyonu dediğimiz doktora gittiğimiz vakit ki hipertansiyon dahi dikkate alınmalı ve gerekiyorsa da tedavi edilmelidir. Tansiyon yüksekliği evvel başlangıç periyotlarında bu türlü labil hipertansiyon olarak başlar, sonra yerleşir.
Tansiyonumuzun yüksek olup olmadığını anlayabilir miyiz?
o Hipertansif bireylerde enellikle baş dönmesi ve baş ağrısı üzere semptomlar görülürse de hiç belirti de olmayabilir. Üstte kelamını ettiğimiz Prevalans Çalışması tansiyonu yüksek olan şahısların yarısının tansiyon yüksekliğinin farkında olmadığını göstermiştir. (sessiz katil).Onun için yakınma olmadan tansiyon kesinlikle her yaş da ölçtürülmelidir.
Hipertansiyonun böbrekle ilgisi var mı?
o Böbrekler kan basıncını sabit tutmak üzere hem tuz atılımını denetim eder hem de damarların daralmasına neden olan hormonları uyaran renin denen bir husus salgılarlar. Onun için de hipertansiyon için de böbreklerin işlevsel bir hastalığıdır denebilir. Ayrıyeten böbrek hastalarının birçoklarında da hipertansiyon kelam bahsidir.
∙Sekonder hipertansiyon ne demektir?
o En çok rastlanan hipertansiyon tipi (%90) bir nedene bağlı olmayan hipertansiyon manasına gelen primer yahut esansiyel hipertansiyondur. Bunun dışında böbrek hastalığı, böbrek atardamar darlığı yahut iç salgı bezlerinin birtakım hastalıklarında hipertansiyon görülür ki biz bunlara sekonder hipertansiyon diyoruz.
Hipertansiyonun olumsuz sonuçları nelerdir?
o Hipertansiyon başta kalp-damar hastalığı olmak üzere beyin damarı hastalıkları (felç, beyin kanaması), göz hastalıkları ve böbrek hastalıklarına yol açar. Birinci iki küme ömrü tehdit eden hastalıklar olduğu için de en öldürücü hastalıkların başındadır.
Hipertansiyonu olan hasta hangi uzmanlık koluna başvurmalı?
o Hipertansiyon hastaları en yakın aile tabibi yahut sıhhat ocağı tabibine başvurmalıdır. Sekonder hipertansiyon yahut gaye organ tutuluşu bakımından bir bulgu yahut kuşku varsa ilgili uzmanlık kollarına yönlendirilmelidir. Örneğin: böbrek atardamar darlığı yahut nefrit nedenli olabilecek dirençli hipertansiyon hastaları nefroloji uzmanına yahut tansiyonla birlikte kalp rahatsızlığı var ise bir kardiyoloğa yahut bulunduğunuz yerde bu iki uzmanlık koluna ilişkin tabip yoksa iç hastalıkları uzmanına başvurmalı.
Hipertansiyon hastasında yapılması gereken tetkikler olabilir mi?
o Hipertansiyon hastaları başvurdukları doktorlarca yaşları kaç olursa olsun kesinlikle sekonder hipertansiyon ayırıcı tanısı (idrar tetkiki ve böbrek fonksiyonları) , risk faktörleri (şeker hastalığı, kolesterol gibi) ve gaye organ tutuluşu (EKG, göz tabanı gibi) bakımlarından tetkik yapılarak inceleneceklerdir.
Hipertansiyon önlenebilir mi?
o Hipertansiyon bir kalıtsal hastalıksa da kalıtsallık bilhassa tuz hassaslığı bakımındandır. Şayet çocuk yaşlardan itibaren az tuzlu yeme alışkanlığı ve kilo almama alışkanlığında olur spor yaparsak hipertansiyonu önlemek yahut hiç değilse daha ileri yaşlara geciktirmek imkanı vardır.
Her hipertansiyon hastası tedavi edilmeli mi?
o Birinci evre yani KB: 140-150 ortasında, risk kümesinde ve/veya gaye organ tutuluşu bulgusu olmayan hastalarda ilaç dışı tedbirler denenir 6 ay içerisinde sonuç alınamazsa ilaç tedavisi düşünülmelidir.
Tedavi için ilaç dışı tedbirler var mıdır?
o Hipertansiyon tedavisinde en değerli tedbir tuzsuz diyettir. Günlük 6 gm yani bir çay kaşığı tuz önerilmektedir. Ayrıyeten potasyumdan varlıklı zerzevat meyve ile beslenme, kilo verme, sigarayı bırakma ve eksersiz yapma kan basıncı denetimi sağlayan en değerli ilaç dışı tedbirlerdir.
İlaç tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenler nelerdir?
o Hipertansiyon tedavisinde değişik kümelerde birçok ilaç mevcuttur. Bütün bu tansiyon ilaçları pek tesirlidir yalnızca yan tesir ve kullanılmaması gereken durumlar bakımından farklar arz eder. Bu ilaçlar hastanın yaşına, hastalığın şiddetine, kişinin birlikte bulunan hastalıklarına ve ömür biçimine nazaran seçilecektir. Tercihan tek bir ilaç lakin gerekirse iki yahut üç ilacın birlikte kullanımı kelam bahsidir. En değerli nokta hasta bu ilaçları alırken ilaç dışı tedbirlere bilhassa tuzsuz diyete riayet etmelidir ki ilaçlar tesirli olabilsin. İlaç yan tesirinden korkmamalı ki mecburî durumda kendi kendine ilacı bırakmayıp tabibi ile görüşmelidir. Bu ilaçların tansiyon düşse de ömür uzunluğu alınması gerektiğini de unutmamalı. İlacın etkisizleşmesi (tolerans) yahut uzun vadeli kullanımda bir ziyan beklenmez.
Hipertansiyon hastalarında kan basıncı acil olarak çabucak düzeltilmeli midir?
o Kalp yetersizliği, beyin damar tıkanıklığı yahut kanaması, aort iç duvar yırtılması ve gebelik dışında tansiyonun hemen düşürülmesi gerekmez. Hatta yaşlı bireylerde ani düşürme ziyanlı tehlikeli bile olabilir.
Hipertansiyon kimi ilaçlarla ortaya çıkabilir mi?
o Hipertansiyon başta doğum denetim hapları ve jinekolojik hedefli kadınlık hormonları olmak üzere, romatizmal hastalıklar ve öteki birtakım sistemik hastalıklarda kullanılan kortizon üzere steroid hormon preperatları , nonsteroid ağrı kesici romatizma ilaçları tansiyonu yükseltir yahut kullanılan tansiyon ilacının aktifliğini azaltabilir.
Hipertansiyon nedir?
o Kan basıncının olağanın üstünde olmasına biz hipertansiyon diyoruz. Kalbin kasılması yani sistolü esnasında ortaya çıkan kan basıncı–ki buna halk ortasında büyük tansiyon deniyor- 140mmHg’ı , kalp boşluklarının dolduğu kalbin gevşemesi yani diastolü esnasında da 85mmHg’ı geçmez. Yani alışıldık tabir ile 14’e 8,5 (cmHg) üst hudut olduğu söylenebilir. Bu sonların üstüne çıktığı durumları biz sistolik yahut diyastolik yahut da sistolodiastolik hipertansiyon olarak söz ediyoruz. Olağan kan basıncı bu hudutları geçmemek üzere daha alçak seviyelerden, bu sonlara gerçek yaşın ilerlemesiyle yükselme eğilimindedir. Ancak bu hudutların aşıldığı kan basıncı seviyeleri yaş kaç olursa olsun hipertansiyon olarak kabul edilmelidir.
Ne kadar sıklıkla görülür?
o Erişkin yaş kümesinde hem Kardiyoloji Derneği’nin yaptığı ‘’ Tek Harf Çalışması’’ hem de Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneğinin yaptığı ‘’Prevalans Çalışması’’ göstermiştir ki hipertansiyon sıklığı Türkiye’de epidemiyolojik olarak %35’dir. Yani her üç bireyden biri hipertansiftir. Bu çalışmalarda yaşla bu sıklığın arttığını biliyoruz, örneğin 60-70 yaş ortasında % 70 civarındadır.
Tansiyon ne vakit ve nasıl ölçülmeli?
o Kan basıncı gün içerisinde olağan şahıslarda de olağan sonlar içinde değişkenlik gösterir. Kan basıncının en düşük olduğu seviye uyku halinde sabaha karşı uyanmadan evvelki saatlerdir. Uyandıktan sonra da giderek yükselerek akşam üstü en üst seviyeye çıkar ve istirahat saatlerinde tekrar düşmeye başlar. Yeniden olağan şahıslarda sonluluk ve heyecan hallerinde yahut bir efor sarf ettiğimiz vakitlerde kan basıncı yükselebilir. Kan basıncındaki bu olağan şartlardaki değişkenlik hipertansiyon hastalarında da görülür. Onun için kan basıncı bir efor sarf edilmişse bir müddet dinlendikten sonra tercihan hem sağ kol hem sol koldan, daha çok akşamüzeri ikindi saatlerinde ölçülmeli ve şayet birkaç ölçüm yapılmışsa en yüksekleri dikkate alınmalıdır. Beyaz gömlek hipertansiyonu dediğimiz doktora gittiğimiz vakit ki hipertansiyon dahi dikkate alınmalı ve gerekiyorsa da tedavi edilmelidir. Tansiyon yüksekliği evvel başlangıç periyotlarında bu türlü labil hipertansiyon olarak başlar, sonra yerleşir.
Tansiyonumuzun yüksek olup olmadığını anlayabilir miyiz?
o Hipertansif bireylerde enellikle baş dönmesi ve baş ağrısı üzere semptomlar görülürse de hiç belirti de olmayabilir. Üstte kelamını ettiğimiz Prevalans Çalışması tansiyonu yüksek olan bireylerin yarısının tansiyon yüksekliğinin farkında olmadığını göstermiştir. (sessiz katil).Onun için yakınma olmadan tansiyon kesinlikle her yaş da ölçtürülmelidir.
Hipertansiyonun böbrekle ilgisi var mı?
o Böbrekler kan basıncını sabit tutmak üzere hem tuz atılımını denetim eder hem de damarların daralmasına neden olan hormonları uyaran renin denen bir husus salgılarlar. Onun için de hipertansiyon için de böbreklerin işlevsel bir hastalığıdır denebilir. Ayrıyeten böbrek hastalarının birçoklarında da hipertansiyon kelam hususudur.
Sekonder hipertansiyon ne demektir?
o En çok rastlanan hipertansiyon tipi (%90) bir nedene bağlı olmayan hipertansiyon manasına gelen primer yahut esansiyel hipertansiyondur. Bunun dışında böbrek hastalığı, böbrek atardamar darlığı yahut iç salgı bezlerinin kimi hastalıklarında hipertansiyon görülür ki biz bunlara sekonder hipertansiyon diyoruz. Doğal olarak da bunların tedavisi bir tansiyon ilacıyla değil de bu hastalıkların tedavisiyle mümkün olur.
Hipertansiyonun olumsuz sonuçları nelerdir?
o Hipertansiyon başta kalp-damar hastalığı olmak üzere beyin damarı hastalıkları (felç, beyin kanaması), göz hastalıkları ve böbrek hastalıklarına yol açar. Birinci iki küme ömrü tehdit eden hastalıklar olduğu için de en öldürücü hastalıkların başındadır.
∙Hipertansiyon hastasında yapılması gereken tetkikler olabilir mi?
o Hipertansiyon hastaları başvurdukları tabiplerce yaşları kaç olursa olsun kesinlikle sekonder hipertansiyon ayırıcı tanısı (idrar tetkiki ve böbrek fonksiyonları) , risk faktörleri (şeker hastalığı, kolesterol gibi) ve gaye organ tutuluşu (EKG, göz tabanı gibi) bakımlarından tetkik yapılarak inceleneceklerdir.
∙Hipertansiyon önlenebilir mi?
o Hipertansiyon bir kalıtsal hastalıksa da kalıtsallık bilhassa tuz hassaslığı bakımındandır. Şayet çocuk yaşlardan itibaren az tuzlu yeme alışkanlığı ve kilo almama alışkanlığında olur spor yaparsak hipertansiyonu önlemek yahut hiç değilse daha ileri yaşlara geciktirmek imkanı vardır.
Her hipertansiyon hastası tedavi edilmeli mi?
o Birinci evre yani KB: 140-150 ortasında, risk kümesinde ve/veya amaç organ tutuluşu bulgusu olmayan hastalarda ilaç dışı tedbirler denenir 6 ay içerisinde sonuç alınamazsa ilaç tedavisi düşünülmelidir.
Tedavi için ilaç dışı tedbirler var mıdır?
o Hipertansiyon tedavisinde en kıymetli tedbir tuzsuz diyettir. Günlük 6 gm yani bir çay kaşığı tuz önerilmektedir. Ayrıyeten potasyumdan güçlü zerzevat meyve ile beslenme, kilo verme, sigarayı bırakma ve eksersiz yapma kan basıncı denetimi sağlayan en kıymetli ilaç dışı tedbirlerdir.
İlaç tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenler nelerdir?
o Hipertansiyon tedavisinde değişik kümelerde bir çok ilaç mevcuttur. Bütün bu tansiyon ilaçları çok tesirlidir yalnızca yan tesir ve kullanılmaması gereken durumlar bakımından farklar arz eder. Bu ilaçlar hastanın yaşına, hastalığın şiddetine, kişinin birlikte bulunan hastalıklarına ve hayat stiline nazaran seçilecektir. Tercihan tek bir ilaç ancak gerekirse iki yahut üç ilacın birlikte kullanımı kelam mevzusudur. En kıymetli nokta hasta bu ilaçları alırken ilaç dışı tedbirlere bilhassa tuzsuz diyete riayet etmelidir ki ilaçlar tesirli olabilsin. İlaç yan tesirinden korkmamalı ki zarurî durumda kendi kendine ilacı bırakmayıp hekimi ile görüşmelidir. Bu ilaçların tansiyon düşse de ömür uzunluğu alınması gerektiğini de unutmamalı. İlacın etkisizleşmesi (tolerans) yahut uzun vadeli kullanımda bir ziyan beklenmez.
Hipertansiyon hastalarında kan basıncı acil olarak çabucak düzeltilmeli midir?
Kalp yetersizliği, beyin damar tıkanıklığı yahut kanaması, aort iç duvar yırtılması ve gebelik dışında tansiyonun ivedilikle düşürülmesi gerekmez. Hatta yaşlı bireylerde ani düşürme ziyanlı tehlikeli bile olabilir.
Hipertansiyon birtakım ilaçlarla ortaya çıkabilir mi?
Hipertansiyon başta doğum denetim hapları ve jinekolojik hedefli kadınlık hormonları olmak üzere, romatizmal hastalıklar ve başka birtakım sistemik hastalıklarda kullanılan kortizon üzere steroid hormon preperatları , nonsteroid ağrı kesici romatizma ilaçları tansiyonu yükseltir yahut kullanılan tansiyon ilacının aktifliğini azaltabilir.
