Ülseratif Kolit ve Crohn hastalığı: Süregen illet..
Kolit tabiri kalın barsağın (kolonun) iltihabi hastalığına işaret eder. Kolit tablosu toplumlarda çoğunlukla akut, ‘kısa mühlet evvel başlayan’ halinde karşımıza çıkmaktadır. Hastalar son birkaç gündür devam eden kanlı ishal ve karın ağrısı ile başvururlar. Akut kolitlerin en sık nedeni bilhassa az gelişmiş toplumlarda barsak parazitleri (amip) ve belirli bakterilerdir. Hijyen ve sanitasyonun yetersiz olduğu ortamlarda besinlerden bulaş olmakta ve şiddetli seyredebilen kolit atakları kişi sıhhatini tehdit etmektedir. Bu akut tablolar anti-paraziter yahut anti-bakteriyel ilaçlarla kısa müddette tedavi edilebilmektedir.
İnflamatuar (iltihabi) barsak hastalığının klasik halinde ise kronik hastalık tablosu vardır ve hastalar çoğunlukla polikliniklere 3-4 haftayı aşan mühletten beri var olan ishal, karın ağrısı şikâyetleri ile başvururlar. Bu hastalık başlığının temel iki tablosu Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığı vardır. Hastalıklar çoğunlukla kalıcı olup bir ömür devam etme eğilimindedir ve yakın doktor denetimleri gerektirirler.
Ülseratif Kolit, üç haftadan uzun müddettir klasik tedavilere karşılıksız ve uzamış karın ağrısı, kanlı ishal, rektal kanama ile kendisini belirli eden bir hastalıktır. Hastalarda ekseriyetle hemoroid kanaması fikri ve ayıp sorunu olduğundan geç teşhis sorunu yaşanmaktadır. Teşhis için kolonoskopi ve biyopsi gerekir. Hastalık kolonun bir kısmını yahut tamamını tutabilir. Kolonoskopik inceleme ile tutulum düzeyi ve hastalık aktivitesi tayini yanında tedavi çeşidi kararlaştırılabilmektedir. Hastalığın takip ve tedavisi yakın hasta-hekim diyaloğuna dayanır. Bu hastalık bilhassa 10-12 yılı aştığında ve daha çok tüm kolonu tutulanlarda kolon kanseri tarama programı gereği yakın periyodik kolonoskopik incelemeler yapılmalıdır.
Crohn Hastalığı ülseratif kolitten farklı olarak en sık kolon ve ince bağırsakları etkilerken, ağızdan-anüse kadar tüm sindirim sistemini tutabilen bir hastalıktır. Hastalığın seyri daha ciddidir. Hastalarda barsak tıkanıklığı, anal bölgede fistül denilen içi boş organlar ortası tüneller oluşabilir. Tanısı hayli güç olan bu hastalığın tedavisi de son derece karmaşık takip kriterleri taşır. Medikal tedavisi sürerken komplikasyon gelişen (barsak tıkanıklığı, apse vs) hastalarda cerrahi müdahaleler devreye girmektedir.
