Göğsünüzde ansızın ortaya çıkan ağrı ve sıkışma hissiyle başlayan kalp krizinde erken müdahale çok değerli. Erken müdahale hem hayati riskin azaltılmasını hem de kalp kasının ziyan görmeden kurtulabilmesini sağlayabiliyor.
Diyabet, çok kilo, makûs beslenme ve hareketsizlik üzere kalp hastalıklarına yol açabilecek faktörlerde yapılacak olumlu değişiklikler, hastalığın ortaya çıkmasını geciktirebiliyor.
Kalp damarındaki plakların birdenbire yırtılması ve üzerine pıhtı oturması ile kalp damarı apansız tıkanabilir, sonuçta kalp kası oksijensiz kalır. Oksijensiz kalan kalp kası hücreleri bir müddet sonra ölmeye başlar. Bu sürece kalp krizi = miyokart infarktüsü ismi verilir.
Kalp krizi nedir ? Krizde birinci tedbirler nelerdir ?
Kalbin işlevlerinin görebilmesi için kâfi ölçüde oksijene muhtaçlığı vardır. Damar sertliği sonucu ileri derecede daralan koroner damarların içinde pıhtı oluşup tıkanması sonucu o damarın beslediği kalp bölgesine kâfi oksijen gidemeyince 20 dakika içerisinde bu bölgedeki kalp adalesi ölmeye başlar. Bu duruma kalp krizi ( myokartinfaktus ) ismi verilir.
Ani kalp damarı tıkanmasına bağlı olarak ortaya çıkan kalp krizinde en değerli nokta, göğüs ağrısı üzere belirtiler ortaya çıkar çıkmaz kişinin tam donanımlı bir hastaneye başvurması ve sıhhat yardımı almasıdır. Ölümlerin yarısı kalp krizi başladıktan sonraki birinci saat içinde ortaya çıkar. Bu nedenle mümkün olan en kısa müddette kalp krizine müdahale edilecek seviyede bir sıhhat kuruluşuna başvurmak çok kıymetlidir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa, tıkanan damarı açıcı tedavi formülleri de en kısa müddette uygulanabilir ve kalbin hasar görmesinin önüne geçilmiş olur. Hastaya hastanede müdahalede değerli olan süratli teşhis konulması ve müdahalenin uygun bir biçimde yapılmasıdır.
-
Sıhhat tecrübeniz yoksa kalp krizi geçiren birine müdahale etmeyin, öteki hastalara yahut kendinize ilişkin kalp ilaçlarını vermeyin.
-
Çabucak ambulans yardımı isteyerek hastayı en yakın tam donanımlı bir hastaneye ulaştırın.
-
Bu esnada, kalp krizi geçiren kişiyi uygun bir yere yatırın
-
Ayaklarını kalp düzeyinin üzerine kaldırarak, kalbe daha çok kan akışının olmasını sağlamaya çalışın
-
Üzerindeki sıkı olan kıyafetleri gevşetmek, kravatı çözmek üzere yardımlarda bulunun
-
Değerli olan, hastayı tetkik ve tedavilerinin, yerinde ve uygun halde yapılabileceği bir hastaneye ulaştırmanızdır.
Birinci saatler altın bedelinde
Deneyimler şunu göstermiştir ki hiç kimse kendine kalp hastalığını yakıştırmamakta ve şikayetleri öteki şeylere yorumlamaktadırlar. Böylelikle doktora gitmeyen ve kalp krizi geçiren hastalar çok büyük vefat riski almaktadırlar. Bu devri sağ olarak atlatan hastalar ise tedavi için altın kıymetindeki birinci saatleri tedavisiz geçirerek tedavisi mümkün olmayan ve ömür uzunluğu bunun acısını çekeceği önemli kalıcı kalp hasarlarına maruz kalırlar
Kalp krizi kuşkusu olan bir şahısta birinci yapılacak test kısaca EKG denilen elektrokardiyografidir
EKG’de teşhis koydurucu değişikler yoksa, kalp krizi olup olmadığını anlamak için kan analizi yapmak gerekir. ‘Kalpte hücre vefatı var mı?’ sorusuna yanıt vermek için kanda kimi özel unsurların seviyesini saptamak gerekir. Kan seviyesinde yükselme, kriz başlar başlamaz ortaya çıkmaz, ekseriyetle 4 saat sonra artmaya başlar. Bu nedenle tabipler birinci kan testi olağan çıksa da, hastayı acil poliklinikte tutup kan analizini 6 ve 12 saat sonra tekrar etmek isterler.
CK-MB yahut troponin yükselmesi, kalp hücresinin öldüğünün ispatıdır lakin hücrelerin neden öldüğünü göstermez. Çoğunlukla kalpteki hücre vefatının nedeni damar tıkanmasına bağlıdır. Lakin nadir de olsa öbür nedenler de bu hususların kanda yükselmesine yol açabilir.
Kalp krizi geçirdiği kesin olarak teşhis edilen hastalar koroner ağır bakım ünitesine alınarak tedavilerin bu özel alanda devam etmesi sağlanmalıdır.
Koroner Ağır Bakım Ünitelerinin kıymeti
Kalp krizi geçiren hastalar kesinlikle koroner bakım ünitelerinde takip ve tedavi edilmelidir. Burada daima kan basınçları, kalp atışları, EKG’ si takip edilen hastada oluşabilecek en küçük bozulma anında tedavi edilebilir. Bu devirde ölümlerin en büyük nedeni olan ölümcül ritim bozuklukları şok aleti ile kolay kolay tedavi edilebilir. Yetersiz kalp atışları yahut kalbin durması halinde süreksiz kalp pili (pacemaker) takılarak hasta sıhhatine kavuşturulabilir. Bu ünitede yapılan çağdaş tedavilerle kalp hasarı azaltılabilir. Birinci saatlerde kan pıhtısıyla tıkanmış damarın trombolitik tedavi (pıhtı erici tedavi) ile erkenden açılması sayesinde kalp hasarı en aza indirilebilir. Bu nedenle hastanın şikayetinin başlaması ile koroner bakım ünitesine yatması ortasında geçen vakit çok değerlidir. Hasta ne kadar erken gelirse tıkalı kalp damarı o kadar erken açılır ve kalpteki kalıcı hasar da o kadar az olur. 6 saatten sonra gelen hastalarda kalpteki hasar en yüksek seviyededir.