-
Aort Nedir? Aort, kalpten çıkan ana damardır.
-
Temel vazifesi bedene oksijenlendirilmiş kanı ve öteki unsurları götürmektir. Bütün atardamarlar aort damarı ve kollarından çıkarlar.
1. Çıkan Aort (kalpten çıkan birinci bölüm)
2. Transvers Aort (yatay seyreden, beyin damarlarının çıktığı bölüm)
3. İnen Aorta (transverse aortadan başlayıp aşağıya inen bölüm)
4. Torasik Aort (göğüs kafesindeki bölüm)
5. Abdominal Aort (karın içindeki bölüm)
ANEVRİZMA NEDİR?
Anevrizma, Yunanca genişleme manasına gelir. Anevrizması, en kolay anlatımıyla bir atardamarda, damar çapının %50’den daha fazla genişlemesidir. Halk ortasında ‘’balonlaşma’’ olarak tanım edilebilir. Gerçek ve yalancı diye ikiye ayrılırlar. Gerçek anevrizma dama duvarının tüm katlarını içerir. Yalancı anevrizma ise zıddıdır.
ANEVRİZMA NEDENLERİ NELERDİR?
Anevrizmalar, yüksek tansiyon, sigara kireçlenme, birtakım enfeksiyonlar ve bağ dokusu hastalıklarından kaynaklanabilir. Yaş ile atardamarlar elastikiyetlerini yavaş, yavaş kaybederler. Atardamarların genişlemesi bir yere kadar yaşlanma ile de bağlantılıdır. Doğuştan gelen ve damar duvarında yapısal bozukluktan köken alan Marfan Sendromunda da kalpten çıkan aort damarında anevrizma görülebilir.
Aortta bölgesel olarak en sık karşılaşılan anevrizmalar, karın bölgesinde görülür. Böbreklerin altında (infrarenal) görülen bu tipi kalpten çıkan birinci bölge (çıkan=asendan) aort takip eder. Karın içindekine ‘’Abdominal Aort Anevrizması’’ ismi verilir. Bu yazıda bu mevzuyu işleyeceğiz.
Normalde bu bölgede Aort damar çapı 2-2,5 cm civarındadır. Bu çapın 4 cm ve üzerinde olması sınırdır. Bundan sonra anevrizma olarak kabul edilir. Müdahale sonu ise 5-5,5 cm’dir.
Abdominal aort anevrizması sinsi seyreden ve belirti vermeyen lakin birdenbire yırtılarak hayati tehlike oluşturabilecek bir hastalıktır. Görülme sıklığı 50 yaş üstünde 6-10/100 000’dir. Her görülen hastaya müdahale edilecek diye bir kaide yoktur. ABD’de her yıl 15.000 civarında vefat abdominal aort anevrizmasına bağlı görülür. Bu mevtin sebebi yırtılmaya bağlı gelişen şok tablosudur. Otopsilerde %2-7 oranında görülür. Erkeklerde bayanlara nazaran 3 kat fazla görülür
Aort Anevrizmasının Belirtileri Nelerdir?
Hiç belirti vermeyebilir. Birdenbire yırtıldığında çok ağır bir tablo oluşturur.
-
AĞRI: Bele yanlışsız karın içerisinden yayılan bir ağrıdır. Karnın art tarafında yanlışsız da gidebilir.
-
KARINDA KİTLE: Karında muayene ile atan bir kitle görülebilir. Buna her nabızda attığı için ‘’atan kitle=pulsatile kitle’’ ismi verilir. Muayene ile saptanır. Karın duvarı zayıf ve ince yapılı şahıslarda daha rahat gözle görülebilir. Hastanın fark etmesi zordur.
-
HİPOTANSİYON: Tansiyon düşüklüğü.
Bu üç belirtil klasik belirtilerdir. Genelde hipotansiyon rüptür yahut rüptüre öncesi sızma biçiminde kanamaya bağlı olur. Bu nedenden hastalarda anemi ve taşikardi de görülür.
Asemptomatik (belirti vermeyen) olgular çok fazladır.
AORT ANEVRİZMASI TEŞHİSİ NASIL KONULUR?
Abdominal aort anevrizmaları tesadüfen koyulur. Genelde öteki bir nedenden ötürü Karın ultrasonu yaptıranlarda tespit edilir. Ultrason ile çapı genişleyen damar rahatlıkla görülür.
İkinci sıradan Abdominal Karın Bilgisayarlı Tomografisi gelir.
MR Anjiyografi de faydalıdır.
Abdominal Aort Anevrizması kuşkusu olanlarda kasıktan anjiyo yırtılma riski yüzünden yapılmaz. Bazen koroner anjiyo olacak hastalarda tarama için yapılacak ultrason teşhis konulmasını sağlar. Belli yaşın (65) üzerinde olanlarda tarama için hem şah damarı hem de karın ultrasonu yapılması uygundur.
ABDOMİNAL AORT ANEVRİZMASI TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Beş santimin altındaki çaplarda 6 aylık ortalar ile ultrason ile takip yapılır.
Müdahale sonu 5,5 cm erkeklerde bayanlarda ise 5,0 cm olarak kabul görmektedir.
Klasik olarak karın açılarak anevrizma bölgesini üstünden kasıklara kadar yerleştirilen sentetik iki bacaklı pantolon greft ameliyatı yapılır.
Günümüzde bu prosedür yerine uygun hastalarda anjiyo metodu ile balonlaşan damarı içine pantolon greft stent olarak yerleştirilir. “Endovasküler Tamir” adı verilen bu formül hem risk hem de hasta konforu açısından avantajlıdır. Hastalar daha kısa müddet hastanede kalırlar. Kan kullanımı ve enfeksiyon açısından da değerli katkıları vardır.
Her abdominal aort anevrizması hastası için uygun olmayabilir. Gerekli ölçümler yapıldıktan sonra teknik olarak uygulamaya karar verilir.
İlk periyotlarda her hastanın uygun olabileceği sav edilirken yakın vakitlerde endovasküler tamire bağlı sızma ve anevrizmanın büyümeye devam etmesi üzere problemlerden ötürü acil uygulaması yük kazanmıştır.
Endovasküler tamirin en büyük faydası yırtılan anevrizmalar için olmuştur.
