Travma, kısa vakitte gerçekleşmiş ağır öğrenmedir. Tabirin kendisi çok kısa olsa da içeriğini anlamak biraz vakit almaktadır. Deneyim eden şahıslar için cinsel ve şiddet içerikli travmalar, bireylerde ağır his uyarılmalarına sebebiyet vermektedir. Husus hakkında daha ayrıntılı bir bakış açısına sahip olabilmemiz için öğrenme konusunu açmalıyız.
Öğrenmelerin iki boyutu olmaktadır; vakit ve yoğunluk. Şayet biz bir öğrenme sürecini çok uzun bir mühlete yayarsak öğrenme gerçekleşmiyor. Tıpkı vakitte çok kısa bir müddet belirlersek, öğrenme tekrar gerçekleşmiyor. Rastgele bir bahis hakkında bilgi edineceksek, süreyi kendi koşullarımızda ortalama bir ayara getirmeliyiz. Örneğin, lisan öğrenmek isteyen biri, rastgele bir alt yapısı olmadan bir kelimeyi iki haftada öğrenmeye çalışırsa, bu mühlet kişi için çok fazla olacaktır. Birebir vakitte kişi bir kelimeyi öğrenmek için yalnızca üç dakika kendisine ayırırsa, yeniden öğrenme için kâfi bir müddet olmayacaktır. Öğrenme gerçekleşebilmesi için kâfi bir müddete sahip olmalıyız.
Vakitle bir arada öğrenilen içeriğin yoğunluğu da değerlidir. Lisan öğrenen biri her gün bir söz öğrenirse, on yıl sonra lakin konuşabilecek kadar söz öğrenmiş olur. Birebir vakitte kişi her gün yüz söz öğrenmeye çalışırsa, bu yoğunluk kişiyi yorar ve öğrenme sürecini bırakabilir. Vakit ve yoğunluk bahisleri, bizim rastgele bir bilgiyi öğrenme durumumuzu etkililer. Değerli olan ortalama bir yol bulabilmemizdir.
Travmalarda öğrenme sürecinde yaşanılan aşırılıklardır. Kişi cinsel (taciz ve tecavüz) ve şiddet (bomba, savaş yahut dayak) içerikli bir deneyim yaşarsa, öğrenme sürecinde gerçekleşen aşırılıklardan ötürü ruhsal zorlantılar deneyim eder. Kişi olağan kurallar altında çok uzun bir vakit aralığında deneyime maruz kalsa, daha rahatlıkla ve daha az ruhsal zorlantılarla baş edebileceği bir mevzuyu, kısa vakit ve ağır bir öğrenmeden ötürü baş edememektedir. Örneğin, bir asker ansızın bir bombalı atağa uğrarsa, olağan kurallarda mevcut şiddeti yüze bölse ve yüz gün deneyim etse onun için bir sorun olmayacaktır. Ama, bu kadar ağır içeriğe bir anda maruz kaldığı için kişi deneyimini (öğrenmesini) içselleştirememiştir. Travmaların merkezi hudut sisteminde yatma sebebi de budur. Bir bilgisayara çok kısa vakitte data depolamayacağımız üzere bir insanın his ve biliş sistemi birtakım yaşantıları anında anlamlandıramamaktadır. Terapide travma ile ilgili zorlantılarla yaptığımız çalışmaların özü budur. Merkezi hudut sistemindeki bilgileri, travmayı deneyim eden şahsa, kişi alışana kadar tekrar ve tekrar maruz bırakmaktır. İmajlar, sesler ve kokular kişi tarafından tekraren deneyim edilir. Böylece, mevcut öğrenme kıza vakitten daha uzun vakte, ağır içerikten seyreltilmiş bir içeriğe dönüşmektedir.
Öğrenmenin unsurları kadar, adalet ve suçluluk hisleri da danışanlar tarafından deneyim edilmektedir. Kişi ‘neden bu benim başıma geldi’ sorusunu tekraren sormakta ve gerçekleşen durum için birini suçlamak istemektedir. Bu suçlama bazen kişinin kendisine yönelir, bazen kendisine ziyan verene bazen de bu süreci izleyip bir şeyler yapmayan şahıslara yönelik olur. Terapi müdahalesi olmadan geçen bütün bu vakit içerisinde travmatik deneyim yaşamış kişi, rahatsız edici niyet ve hislere daima maruz kalmakta, cürümlünün kim olduğu sorusuna verdiği farklı yanıtlarla kendini tahrip etmektedir. Şayet kendinizde yahut tanıdığınızda travmatik bir deneyim gerçekleşmişse, olabildiğince erken danışmanlık hizmeti almaya/önermeye çalışmalısınız. Hem rahatsız edici fikirlerden kurtulur hem de suçluluk/öfke hislerinden arınmış olursunuz.
Yetişkin hayatındaki travmalar kadar çocukluk travmaları da değerlidir. Çocukluk periyodunda deneyim edilmiş, cinsel ve şiddet içerikli travmalar şahısların yetişkin hayatını etkilemekte ve fonksiyonelliğini azaltmaktadır. Kişinin zihnine gelen, şiddet ve cinsel içerikli; görsel, işitsel ve kokusal anılar, hayatı zorlaştırmaktadır. Çocukluk periyodunda yaşanılan travmalar, kişilik örüntüsünü de etkilediği için terapi daha uzun sürmektedir.
Özetle, travma bir öğrenme meselesidir. Vakit ve yoğunluk konusunda olağandışı olan bu öğrenme sürecini, terapi içerisinde olağan bir öğrenme sürecine çeviririz. Merkezi hudut sisteminde hapsolmuş anıları, danışan normalleştirene kadar tekraren gün yüzüne getiririz. Sürecin kendisinde birtakım acılar ve zorlanmalar olabilmektedir ancak danışmanlık sürecinde ortaya çıkan ve istenilmeyen his ve fikirlerden kişi arındığında, travmatik tecrübeyi neredeyse yaşamamış kadar rahatlamaktadır. Böylece danışan deneyimini olağanlaştırır ve dingin bir ruh hali içerisinde hayatına devam eder.
Dingin bir ruh hali her vakit mümkündür. Unutmayalım, her seyahat birinci adımla başlar.