Missy, kürtajın yasak olduğu ülkelerde yaşayan 90 milyona yakın bayandan yalnızca biri.
Filipinler’de yaşayan Missy, karaborsadan kürtaj ilacı almaya parası yetmeyince internete başvurmuş. Fakat hiçbir işe yaramayan konut üretimi kürler ve kaçak ilaçlar dahil bir dolu yanlış bilgi ile karşılaşmış.
Google ve Facebook kümelerinde arama yapan bayan, buradaki tavsiyelere uyarak guava yapraklarını vajinasına yerleştirmek , sert kahve içmek ya da aloe vera ekstresi kullanmak üzere çeşitli yolları denemeye karar vermiş.
Missy, aktifliği ya da güvenilirliği hakkında bilimsel ispatlar olmayan bu prosedürleri bir hafta konutta denemiş fakat hiçbir sonuç alamamış. Üstelik bu yollar mide şikayetleri ve baş ağrısına neden olmuş.
KONUTTA TEDAVİYLE İLGİLİ MİTLER
Dijital Nefretle Uğraş Merkezi’nin (CCDH) 48 ülkeyi kapsayan araştırmasına nazaran, Google arama motoruna “Nasıl çocuk düşürülür?” sorusunu yazdığınızda, sitenin otomatik tamamlama özelliği ile karşınıza “çiğ yumurta” ve “tuzlu su” üzere tesiri bilimsel olarak aktifliği kanıtlanmamış meskende tedavi usulleri çıkıyor.
Google bu üzere ziyanlı olabilecek tavsiyelerin hepsini sistemlerinde tespit edemediğini lakin tespit edildiğinde bu içeriklerin gözden geçirilerek kaldırılabildiğini belirtiyor.
Kürtajla ilgili aramalarda karşılaşılan bu otomatik arama varsayımları Güney Afrika, Kenya, Hindistan, Filipinler, Polonya, Ukrayna, Avustralya, İngiltere ve ABD dahil pek çok ülkede bayanların karşısına çıkıyor.
SAĞLAM REKLAMLAR ENGELLENİYOR
- Doğum denetimi ve inançlı kürtaj hizmetleri sunan bu alandaki dünyanın en büyük memleketler arası sivil toplum kuruluşlarından MSI Reproductive Choices (eski ismiyle Marie Stopes) YouTube kanallarının haftalarca süreksiz olarak kapatıldığını, Google ve Facebook’a verdikleri reklamların da birçok kere engellendiğini açıkladı. Hem Google hem de sahibi olduğu YouTube platformu, bunun bir kusur olduğunu ve kanalın yine kullanıcılara açıldığını belirtti.
- 146’dan fazla ülkede temsil edilen Memleketler arası Aile Planlaması Federasyonu (IPPF), Facebook ve Google’a verdiği reklamların neredeyse yarısının reddedildiğini kaydetti.
- 200 ülkede çalışmalar yürüten Women on Web üzere kürtaj ilaçlarına erişimi kolaylaştırmayı amaçlayan farklı kurum ve kuruluşlar da, birçok platformda reklamlarının ve hesaplarının engellendiğine ait ispatlar paylaştı.
Google bu üzere reklamlara ait, bir kısmı mahallî kanunlar ve kontrol sistemlerince belirlenen net siyasetleri olduğunu vurgularken, Facebook yanılgı ile engellenen reklamlardan kimilerini tekrar faal hale getirdiklerine dikkat çekiyor.
Şirket, arama listelerinde en başta çıkan reklamların, hem kendilerine ödeden reklam fiyatları hem de “genel kalite” ve “uygunluk” üzere kriterlerce belirlendiğini de vurguluyor.
Öte yandan MSI Güney Afrika yetkilisi Whitney Chinogwenya ise kürtaj kliniklerinin reklam verebilmek için kendilerini karaborsa ilaç satan siteler ya da kürtaj aksisi kliniklerle bir rekabet içinde bulduklarını, bunun da bütçe meselelerine neden olduğunu söylüyor.
Bu geçersiz kürtaj ilaçlarını satan sitelerin reklamlarının, Google aramalarda kendilerinin önüne geçtiğini de kelamlarına ekliyor.
FACEBOOK KÜMELERİNDE YANLIŞ BİLGİLER
MSI’ın aktardığına nazaran, Missy üzere çok sayıda bayan internetteki forumlarda çocuklarını düşürmek için yardım istiyor ve kurumlarca onaylanmamış ilaçlar ya da mesken imali kürlerle ilgili tavsiyelerle karşılaşıyor.
BBC de, incelediği birtakım Facebook kümelerinde bayanların çaresizce konutta tedaviler deneyip, bunlar işe yaramayınca birkaç gün sonra yine siteye yazdığını, kimi bayanların da bu üzere kürtaj ilaçlarının peşine düştüğünü gözlemledi.
Aktifliği kanıtlanmış birtakım ilaçların bazen yanlış dozda ve yanlış sırada kullanılabildiğini belirten Kuzey İrlanda merkezli Abortion Support Network’ün (Kürtaj Takviye Ağı) kurucusu Mara Clarke, tıpta hamileliği sonlandırmak için kullanılan Misoprostol üzere ilaçların bayanlar için tek deva olabildiğini söylüyor.
Misoprostol’un aktif olabilmesi için mifepristone etken unsurlu ilaç ile birlikte, tabiplerin tavsiye ettiği dozda alınması gerekiyor ve çok sayıda bayan bu tavsiyelere uymayabiliyor.
Clarke, bazen de bu ilaçları sattığını söyleyen düzmece sitelerin bayanların “parasını çalıp” sonra da ilaç yollamadığına dikkat çekiyor.
Bu sitelere ve forumlara başvuranlar, yalnızca kürtajın yasadışı sayıldığı ülkelerde yaşayanlar değil. Güney Afrika üzere kürtaj ilacı reklamlarının ve kürtajın yasal olduğu ülkelerde de bu durum yaygın zira kürtaj, toplumda hâlâ kabul görmüyor.
MSI’dan Chinogwenya “Kürtaj hizmeti sunması gereken bu tesislere baktığınızda, sırf kürtaja erişimin değil, kürtajla ilgili bilgilere erişimin de problemli olduğunu görüyorsunuz” biçiminde konuşuyor.
ÖTEKİ ALDATICI KÜRTAJ TAVSİYELERİ
Üreme sıhhati ile ilgili mitler, uzun müddettir internette dolaşıyor.
Youth Development isimli kuruluş için Zambiya’da gençlere cinsel sıhhat eğitimi veren istekli Abigal Sambo’ya nazaran, kürtaj için manyok yaprağını vajinasını yerleştiren bayanlar da var, kaynamış Coca-Cola’dan medet uman da.
İnternete sistemli erişimi olmayan çok sayıda genç bayansa, büyükannelerinden ya da etrafındaki insanlardan tavsiye alıyor.
Öte yandan internetin farkı, bilginin süratle yayılabilmesi ve bayanlara ulaşabilmek için fiyatlı reklam vermenin kaide olması.
Kimi uzmanlara nazaran kürtajla ilgili bu tartışma, hangi bilginin platformlarında paylaşılabileceğine karar veren teknoloji şirketlerinin faydalı olduğu kadar ziyanlı da olabileceğini de ortaya koyuyor.