Toplumda mide ve bağırsak şikayetleri çok yaygındır. Gastroenteroloji polikliniklerine başvuran hastaların neredeyse yarısı, Dahiliye polikliniklerine başvuran hastaların ise dörtte biri bu guruptadır. Öteki kıymetli hastalıklar ile karışma riski de taşıdıklarından bu şikayetlerin detaylı dinlenmesi, muayene edilmesi ve tetkik-kontrol yapılması çok kıymetlidir.
En sık rastlanan mide şikayetleri:
-mide ağrısı
-mide yanması
-şişkinlik, gaz
-yediklerinin yemek borusuna geri gelmesi (reflü)
-geğirti
-erken doyma
-bulantı
En sık rastlanan bağırsak şikayetleri:
-karın ağrısı
-gaz ve şişkinlik
-ishal
-kabızlık
-basur, makat çatlağı
Şimdi şunu söz edelim ki bu şikayetlerin altında her vakit korkulacak bir hastalık çıkmamaktadır. Lakin bu şikayetler birebir vakitte birtakım değerli hastalıkların da belirtisi olabilmektedir. Hasebiyle hastanın aklında derin tasalar oluşmakta ve tabip arayışına girmesine sebep olmaktadır.
Peki hangi durumlarda hasta doktora gitmelidir? Aslında bu sorunun net bir karşılığı yoktur. İmkânı olan herkesin gerekli muayene ve denetimlerden geçmesi en ülkü olan üzere görünmektedir. Başka yandan kesinlikle tabibe gitmemizi gerekli kılan kimi ön belirtiler var mıdır? Kısmen var (tehlikeli şikayetler). Bunları şöyle sıralayabiliriz;
-açıklanamayan kilo kaybı
-şikayetlerin gece uykudan uyandırması
-karın bölgesinde ele gelen sertlik
-ağızdan yahut makat yoluyla kan gelmesi
-kansızlık
Bu durumlarda hasta hemen bir tabibe başvurmalı ve gereken tetkikleri yaptırmalıdır.
Peki mide ve bağırsak şikayetlerinin altında ne üzere hastalıklar yatmaktadır? Bu sorunun karşılığı bir kitaba sığmayacak kadar geniştir. Lakin en sık mide hastalıkları olarak reflü, gastrit, mide ülseri, mide fıtığı, mide kanseri, çölyak hastalığı sayılabilir. En sık bağırsak hastalıkları da hassas bağırsak (İBS), ülseratif kolit, Crohn hastalığı, kolon kanseri, divertikül iltihabı sayılabilir. Natürel mide ve bağırsak şikayetleri dışardan mide yahut bağırsak şikayeti üzere gözüküp gerçekte önemli bir karaciğer, pankreas, dalak yahut böbrek hastalığının belirtisi de olabilir. Hatta bayan doğum ile ilgili hastalıklar önemli bağırsak hastalıklarını taklit eder. Özetle karın içi organlar birbirine yakındır ve şikayetler birbiriyle karışabilir. Hasebiyle âlâ bir doktor muayenesi en değerli noktadır.
Mide ve bağırsak şikayetleri ile Gastroenteroloji tabibine başvuran hastaya neler yapılmaktadır. Öncelikle detaylı muayene birinci etaptır. Daha sonra kan analizleri ve karın görüntülenmesi yapılmaktadır. Görüntüleme bazen ultrason bazen de tomografi formunda olmaktadır. Ardından şayet önemli bir hastalık düşünülmüyor yahut şikayetler tehlikeli kümede değilse tedavi basamağına geçilmektedir. Lakin şikayetler kilo kaybı, kanama, gece uyandıran ağrı üzere ise yahut yaş 45-50’den üstte ise o vakit kesinlikle endoskopi ve kolonoskopi yapılması gerekmektedir. Kolon ve mide kanserinin erken kademede tespit edilmesinin en değerli yolu 45-50 yaşına gelen herkesin endoskopi ve kolonoskopi yaptırmasından geçtiğini hatırlatalım. Endoskopi ve kolonoskopi yapıldıktan sonra ortaya çıkan sonuca nazaran tekrar tedavi basamağına geçilir.
Mide ve bağırsak şikayetlerinin altında gerilim, makûs beslenme, sigara ve alkol, hassas kişilik yapısı ve genetik eğilim vb. sebepler olabileceği üzere mide ve kolon kanseri, ülser ve kolit üzere önemli hastalıklar da olabilir.
