Bir insanı tedavisiz bırakmak en değerli tedavidir” dedi. “Genom sonrası çağ başladı” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Daha evvel hekimlik deneyimleriyle bulduğumuz doğruları artık bilimsel ispatlarla çıkarıyoruz. Biz geleceğin tıbbıyla uğraşıyoruz” dedi. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bir ilacın herkese olması artık bu periyoda uygun bir durum değil. O nedenle şahsa özel tedaviyi önemsiyoruz.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, NPİSTANBUL Beyin Hastanesi’nde her hafta gerçekleştirilen multidisipliner bilimsel eğitim toplantısında hassas tıp ve bireye özel tedavinin ehemmiyetine işaret etti. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Hassas Tıp, Şahsa Özel Tedavi” başlıklı sunumunda üniversite ve hastane olarak bu alanda yaptıkları çalışmalardan örnekler verdi.
Ferdî tedaviye ABD’den evvel başladık
“Hassas tıp” kavramını 2015’te ABD Lideri Barack Obama’nın açıkladığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Biz de 2015’ten evvel şahsî tedaviye başlamıştık. Şahsî tedavi merkezi kurduk. Hareket noktamız şu: Delile dayalı tıp piramidi. Buradan hareket ediyoruz. Delile dayalı tıp piramidinin en alt basamağında çalışmalar, hayvan çalışmaları yer alıyor. Laboratuvarın dışında fikirler ve kanaatlerle ortaya çıkan sonuçlar var. Kanaatler klinik olgularla ortaya çıkıyor. Klinik olgulardan sonra laboratuvarlar devreye giriyor. Artık yeni bir alan çıktı: In silico denilen bilgisayarda yahut bilgisayar simülasyonu yoluyla gerçekleştirilen, bilgisayar üzerinde matematik modelleme yapılarak ortaya çıkan çalışmalar. Hesaplamalı psikiyatri. Hesaplamalı nörobilim diye de bilinen bu çalışma içerisinde kişinin bilgilerini alıyorsunuz. Bu datalara nazaran, öğrenen makine üzere kişi bilgileri yükledikçe size olası seçenekleri ve sonuçları ortaya çıkarıyor. İnsanın zihinsel bilgelikle hayat deneyimiyle onlarca senede öğrendiği bir şeyi, teşhisle ilgili ipucunu bilgisayar bize verebiliyor.” diye konuştu.
Önümüzdeki devirlerde tanıyı bilgisayarlar koyacak
Teknolojideki gelişmeler doğrultusunda önümüzdeki periyotta çok değerli gelişmelerin olacağını, önümüzdeki periyotlarda tanıyı bilgisayarların koyacağını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Tanıyı biz gireceğiz ancak bilmem ne sendromu aklımıza bile gelmez. Onun için hayli vakit harcamamız gerekir lakin şu anda medikal kayıtlar yapacağız. Mümkün ön teşhislerimizi yazacağız. Onun içerisinde olası tanıyı bilgisayar önümüze çıkaracak. Bu 10 sene sonra rutine girecek.” dedi.
Hassas tıp: Bireye özel tedavi
Delile dayalı tıp piramidinde üst basamaklara gelindiğinde bireye özel tedavi kavramının görüldüğünü belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Aşağıdaki basamaklardan üste yanlışsız yükseldikçe tek olay serileri oluşuyor. Daha sonra hadise denetimli çalışmalar, randomize denetimli çalışmalar, randomize denetimli çift misyonlu çalışmalar ve bu safhada artık meta tahliller ortaya çıkıyor. Burası ispat seviyesi en yüksek çalışmalar. Bu çalışmalar artık ispat seviyesi en yüksek çalışmalar. Bu Türkçede “hassas tıp” denilen şahsa özel tedavi olarak özetleyeceğimiz çalışmalardır.” dedi.
Bir insanı tedavisiz bırakmak en kıymetli tedavidir
“Bunu yapmanın maliyet var lakin en değerli tedavi etkisiz tedavidir” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Biz nöro ruhsal tarama yapıyoruz. Beyin check-up’ı yapıyoruz. Gerilim check-up’ı yapıyoruz. Pek çok tarama yapıyoruz. Birtakım meslektaşlarımız bunun çok değerli olduğunu söylüyor fakat biz birinci basamak değiliz ki. Biz ikinci de değil, üçüncü basamak hastaneyiz. Birinci basamakta minimumda yapılır tedavi. İkinci basamakta tedavi optimumda yapılır. Üçüncü basamakta azamide yapılır. Bir insanı tedavisiz bırakmak en kıymetli tedavidir. İnsanlara kayıp hayat yaşatıyorsunuz. O nedenle onların tedavisi için bizim bulunduğumuz durumda buradaki gaye alanlarımızda azamiden tedavi yapmamız gerekiyor.” dedi.
Hastayla terapötik ittifak, plasebo tesiri yapıyor
Ruh sıhhati çalışanı ile hasta ortasındaki gerçek bağlantının de kıymetine değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Tedavide kullandığımız bir metafor var: Ruh sıhhati çalışanı ile hasta, hastanın düzgünlüğü için ortaklaşa çalışırlarsa ittifak kurulmuş olur. Terapötik münasebet, sıhhat çalışanı ve hastanın birinci buluştuğu andan itibaren başlar. Hasta odaya girdiği andan itibaren onu ayakta karşılamak, ayakta yolcu etmek bütün bunlar terapötik ilgidir. Bu terapötik ittifak, nörofizyolojik bir olay, plasebo tesiri var. Bu durum, bağlanmayı ortaya çıkarıyor. Hasta ile doktor ortasında inançlı bağlanma oluşturuyor. İnançlı bağlanma ortaya çıkardığı için de inançlı bağlanmanın %40 plasebo tesiri var. Tedavinin %40’ını inanç ilgisi olduğu vakit kazanıyorsunuz. Hasta ile doktor ve sıhhat çalışanı ortasında inanç alakası, tedavinin kalıcılığında çok değerlidir. Yani hassas tedavide her şey robotlaşma değildir.” diye konuştu.
Farmakogenetik ve ferdî tıp misyonumuza girdi
Üsküdar Üniversitesi ve NPİSTANBUL Beyin Hastanesi olarak vizyon ve misyonlarındaki farklılığa değinen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Vizyon bir insanın olabileceği şeyleri hayal edip dökümante etmesi. Misyon ise yapabileceği şeyleri hayal edip dökümante etmesi. O nedenle misyon ve vizyonumuzu netleştirdik. Bunların bir kısmı vizyon olarak var. Bu bir vizyon öngörüsüdür. Şu anda misyonumuza farmakogenetik ve şahsî tıp girdi.” dedi.
Biyolojik delil arayışının kıymetine işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Beynimiz nasıl bir organ? Yalnızca kimyasal bir organ değil. Beynimiz yalnızca elektrik bir organ da değil. Elektromanyetik bir organ. Elektrik kaynağının olduğu her yerde manyetik alan da vardır. Onun için kuantum cihanda yakın sebep sonuç alakası olan bir organ. İnsan ilişkisel bir varlık.” dedi.
Tabip olarak konfeksiyoncu değil terzi üzereyiz
İnsan beyninin dijital bir varlık olduğunu ve beynin data tabanının kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu data tabanını, enformasyon teknolojileri, bilgi tabanımızı yönetebilirsek enformasyon teknolojileri değerli burada. Doktor olarak artık terzi üzereyiz, konfeksiyoncu değiliz. Hekimliğin özünde de bu var. Her doktor konfeksiyoncu üzere tedavi yapmaz. Terzi üzere tedavi yapar. Onun için bireye nazaran tedavi kavramı var.” diye konuştu.
Şu anda etik kurallar altında kimi bilimsel çalışmalar yaparak depresyonda, bipolarda çalışmalar yapıldıkça ispatların artacağını kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Önemli olan bilimsel akışa gerçek bilgiler sunabilmemiz. Nöropsikiyatride kıymetli olan ikinci ayağı da ilaç kan seviyesi tespiti. Bu genetik polimorfizmin ön tanısı. Genetik profillemeye nazaran bu daha şahsa özel. Genetik profilleme bireye özel bulgu veriyor lakin burada fenotipleme yapıyorsunuz. O genotipleme, bu fenotipleme. Kişinin gen işlevine ve gen sözüne bakıyorsun. Bu kişinin gen sözü ne yapıyor? Süratli metabolizer mi yavaş metabolizer mi? Bunu tespit edebiliyorsun.” dedi.
Gerçek ilaç, hakikat doz, yanlışsız yol
Hassas tıpta “Doğru ilaç, yanlışsız doz, yanlışsız yol” prensibinin çok değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişiye özel tedavinin bilhassa farmakogenetik ayağında bu var. Burada hapı veriyorsunuz bireyler farklı etkileniyor. Bir bireye 10 mg çok gelirken öbür bireye çok daha fazla vermene karşın tesir etmiyor. Bu seçimi yapabilmek değerli. Güvenlik ve aktiflik açısından da şahsa özel tedavi yaklaşımı gerekli. Toksikite de değerli. Güvenlik dışında toksik açıdan da değerli. Hastaya yarar sağlayıp sağlamadığı ve bu kümeleri ayırt etmemize imkan sağlıyor. Tedavi karşılığı açısından da bireye olağan doz, düşük doz ya da yüksek dozun yanıt verdiğini gösteriyor.” dedi.
Genom sonrası çağ başladı
“Daha evvel hekimlik deneyimleriyle bulduğumuz doğruları artık bilimsel delillerle çıkarabiliyoruz” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, şunları söyledi:
“Hassas tıp yaklaşımının maksadı, bilimsel kliniği bilimsel yollarla yapmanın metodunu ve bunu yaygınlaştırma prosedürünü öğretiyor. Yoksa beşerler kapı kapı tabip doktor dolaşıyorlar. Bizdeki muvaffakiyetin bilimsel delili olarak bunu görüyorum. O nedenle genom sonrası çağ başladı. İlaç kan düzeyleri ve klinik tesirleri monitörize etmektir bu. Bireye özel tedavinin geleceği, otoimmün hastalıklarda bile epey kıymetli. Çeşitli yollar kullanarak genetik testler kullanıyorsunuz. Teknoloji kullanıyorsunuz, çeşitli görüntüleme yolları kullanarak ilaçları kümelere nazaran sınıflayabiliyorsunuz. Geleceğin tıbbı bu. Daha fazla ferdî teşhis. Bir ilacın herkese olması artık bu periyoda uygun bir durum değil. O nedenle şahsa özel tedaviyi önemsiyoruz. Tedavide elimizde farmakogenetik bir kimlik var. İlaç kan seviyesi kişinin genetik polimorfizmin ön çalışması. Tedavinin tesirini artırıyor. Tedavinin güvenliğini artırıyor. Terapötik etkiyi artırıp maliyetini düşürüyor. En değerli tedavi etkisiz tedavi. Tek bir ilaçla birçok gerçek yolu ve yanlışsız tekniği bulabilmek değerli.
Biz geleceğin tıbbıyla uğraşıyoruz, kasaba hekimliğiyle değil…
Tıbbın üç ayağı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Genetik, beyinde nöral network ve nöro teknoloji. NASA nörobilim konusunda 2 binin üzerinde doktora öğrencisi çalıştırıyor. Nörolink kavramı çıktı. Elon Musk şu anda dünyanın en zengini ve hayal ticareti taptı. Biz geleceğin tıbbıyla uğraşıyoruz, kasaba hekimliğiyle uğraşmıyoruz” dedi.
Hibya Haber Ajansı