Takıntı hastalığı(Obsesif Kompulsif Bozukluk[OKB]) gerek yetişkinlerde gerekse çocuklarda hayat kalitesini etkileyen değerli bir bozukluktur. Bu hastalıktan muzdarip olanlar hayatlarındaki tekrarlardan, takıntılardan, ritüellerden o kadar bıkmışlardır ki, ileri etaplarında öleyim de kurtulayım basamağına bile gelebilirler. Toplumdaki görülme yüzdesi %1-2 civarındadır. Erkeklerde ve bayanlara görülme oranları yaklaşık olarak birebirdir. Çocuk yaş kümesinde erkeklerde daha sık görülür. Başlama yaşı olarak 2 periyotta pik görülür; çocukluk çağı(10-11 yaş) ergenlik sonu-genç erişkinlik dönemi(19-23 yaş). Başlangıcı sinsi olan OKB’nin teşhis konulup tedavi edilmesi uzun vakit almaktadır. Bu uzun teşhis mühletinin nedenleri ortasında, cinsel takıntıların utanılarak söylenmemesi, paklık takıntılarının toplum tarafından onaylanarak normalize edilmesi sayılabilir.
Obsesyonlar(takıntılar) tekrarlayıcı, rahatsız edici, mantık dışı olduğu kabul edildiği halde uzaklaştırma gayretlerinin başarısız kaldığı niyet, dürtü ve düşlemlerdir. Kompulsiyonlar ise obsesyonlara reaksiyon ve obsesyondan doğan korkuyu azaltmak için ortaya çıkan ya da katı kurallara nazaran uygulanma mecburiliği hissedilen tekrarlayıcı davranışlar ve zihinsel hareketlerdir. Halk ortasında obsesyonlar “evham, vesvese, saplantı”, kompulsiyonlar “ zorlantı” ismi ile bilinir. Obsesyonlar kendini genelde 3 halde gösterirler: 1) Zihninizden geçen sözler, kuşku da içerirler, örneğin: “Kapıyı kilitledim mi? Ya yaptığım yanlışsa? 2) Zihinsel imajlar, zihninizde apansız beliren bir fotoğraf üzere 3) Dürtüler ya da bir şeyi yapmak için ani şiddetli bir dilek. Takıntılar bir anda zihninize davetsiz olarak girerler ve istenmezler, meşakkat vericidirler. Bir sefer akla geldi mi dikkatinizi ele geçirir ve diğer bir şey düşünmek nitekim çok zordur. Takıntılar genelde kişiliğinize, ahlaki değerlerinize, ideallerinize ve amaçlarınıza uygun olmayan içerikte fikirler barındırma eğilimindedirler. Temaları farklıdır. Şiddet ya da ziyan verme temalılar: Sevdiği bir şahsa şiddetli ziyan verme dileği (sevdiği bir kişiyi köprüden atma arzusu), sevdiği bir bireye dehşet verici şeyler yaptığına dair zihinsel imgeler (bebeğini balkondan fırlatmak, eşini bıçaklamak), ezkaza birine ziyan verip vermediğine dair kuşkular (geri geri giderken birini ezdim ve fark etmedim). Cinsel temalı takıntılar: olağanda iğrenç bulduğunuz bir cinsel aksiyon gerçekleştirdiğinize dair fikir ve zihinsel imajlar ya da bu kanıyı uygulama arzusu( bir çocuğa cinsel içerikli dokunduğunuza dair zihinsel imgeler.) cinselliğiniz hakkında kuşkular, sapık ya da çocuk tacizcisi olup olmadığınız ile ilgili kuşkular (Çocuğa sarıldığımda tahrik oldum mu sanki? Soyunma odasında erkeklere bakınca etkilendim mi?). Dinî içerikli takıntılar: Günahkar bir aksiyonda bulunduğuna dair yahut Allahın gücüne gidecek fikirler, zihinsel imajlar (dine uygun olmayan imajlar, cehennem mahkumu), dürtüler (namazda akla küfür gelmesi, İlaha beddua etme isteği) genel kuşkular( Sanki günah işleyip tövbe etmeyi unuttum mu? Benim davranışlarım yüzümden İlah sevdiklerime ceza verir mi?
Üstte belirttiğim takıntılar insanın başını çok meşgul eder, meşakkatini ve dert seviyesini arttırır. Bu düşünceyi azaltmak için yapılan hareketlere de kompulsiyon(zorlantı) ismi verilir. Kompulsiyonların sağladığı kısa periyodik rahatlamalar şahısta bu takıntıların geçmesinin bir yolu olarak görülür ve sıkça tekrarlanır. Kısa vadeli bu rahatlamanın akabinde tekrar bu niyet ve dürtüler gelir. Kısır döngü devam eder… Kompulsiyonlara bir kaç örnek vermek istiyorum. Âlâ ya da inançlı bir kanıyı akla getirmek suretiyle “kötü” kanıyı etkisizleştirme ya da nötrleştirme. Niyetin neden olabileceği ziyanı önlemek için kimi ritüeller gerçekleştirmek( elleri yıkama, “şanslı” ya da “kutsal” sayıya kadar sayı sayma, yolda yürürken çizgilere basmama). Her hangi bir ziyan neden olup olmadığını, günahkar olup olmadığını tekrar tekrar sorgulama. Cinsel obsesyonları olan bireyler daima gazete ve televizyon haberlerini tararlar, “acaba ben bir şey yaptım mı?” diye.
Takıntı hastalığının tedavisinde birinci evrede ferdî psikoterapi uygulanmaktadır. Gerekli durumlarda ilaç tedavisi, transkraniyal manyetik stimulasyon ve cerrahi teşebbüsler denenmektedir. Siz de ya da bir yakınınızda benzeri belirtiler varsa ve bu durum sizin toplumsal, iş ve ferdî performansınızı etkiliyorsa en kısa vakitte bir uzmana müracaatınız. Unutmayın kaygısını söylemeyen, derman bulamaz!
Haftaya görüşmek üzere, sağlıcakla kalın…