Dünya tarihi çağlar boyunca cinsiyet ayrımcılıklarıyla ile dolu. Yüzyıllar öncesine baktığımızda, döneminin en ilerici insanları olarak tanınan filozofların bile cinsiyet konusuna gelindiğinde düşüncelerinden koptuğunu, bayanı “öteki” olarak tanımladığını görüyoruz. Aristoteles’e nazaran ruh beden üzerinde, akıl his üzerinde, erkek ise bayan üzerinde hakimdir. Lakin o zamanlardan günümüze geçen yüzyıllarda hiç mi değişim hiç mi ilerleme olmadı? Güçlü olanın zayıfı ezmeye meyilli olması, büyük kardeşin küçük kardeşi ezmesi, işverenin emekçiyi ezmesi, erkeğin kadını ezmesi…
Şüphesiz ki şayet bayan erkekten daha güçlü olsaydı eminim bayanlar da erkekleri döver, baskı altında tutardı. Az da olsa bunun örneklerini yazılı ve görsel basında görüyoruz. Bence bu sadece erkek bayan değil insan olmanın getirdiği bir sorun. Pekala, bu sorunun devası var mı? Bugüne kadar yapılanlar bu eşitsizliğin sonunu getirdi mi? Tabi ki hayır!
Toplumlara baktığımızda bilhassa bayanlara yapılan istismarın kaynağının “din” olarak gösterildiğini görüyoruz. Tek ilahlı dinler dışında çok ilahlı dinlerde de bayan dışlanıyor. Bayan o denli yürümez kadın bu türlü giyinmez, konuşmaz, vs.. İlah nitekim bayanı bu türlü mi istiyor? İlah güçlünün zayıfı ezdiği, hor gördüğü bir dünya mı istiyor? Bayanların Tanrı’nın gözünde bedeli var mı? Nedir bu Tanrı’nın bayan sorunsalı?
İnsanların yaptıklarıyla Tanrı’yı kıymetlendirmek yanlış tabi ki. İlah bizi seviyor. Kutsal kitaplara baktığımda cümlelerinden çıkarıyorum bizi sevdiğini. Gerek Tevrat’ta gerek Incil’de ve gerekse Kur’an’da İlah biz bayanları önemsiyor. İncil’de İlah “İnsan bir bütünün iki kesimidir. İnsan sadece bayan ya da erkek kıymetlidir. İnsan eşittir, erkek ve bayandır. Bayan erkekten yaratıldı ve erkek de bayandan doğdu.” yazıyor. İncil’de bayan Tanrı’nın gözünde kıymetlidir. Bayanın değeri kendi yaratanının bedelinden gelmektedir.
İslam dinine baktığımızda Kuran’ın bayan anlayışında; bayan ve erkek farklı özelliklere sahip olsalar da insan olma vasfı itibariyle “eşit görülmesi ” değerli rol oynamaktadır. Yaratılış itibariyle bayan, erkeğe eşit olmakla bir arada, kendisine mahsus birtakım hak ve sorumluluklara da sahiptir. Buyruk ve yasaklar konusunda erkek ile bayan ortasında fark yoktur. İlah katında bayan ve erkek eşittir; birinin başkasına üstünlüğü yaptıkları işlerle, kendilerine verilen imkânların yerinde değerlendirilmesine ve özet olarak “Takva” ile bağlantılıdır. Tin Suresi’nde bunu çok güzel anlatır: “İnsanı ayrım yapmadan en hoş bir biçimde yarattık” buyuran İlah insanları bir erkekle bir bayandan yarattığını, onları soy ve sop yaptığını milletin de onlardan oluştuğunu vurgulamaktadır. (Bkz.Kur’an Hucurat Suresi) Bu ayetlerin dışında mühletlerin başında yer alan “Ey İnsanlar!, Ey İman Edenler, İnananlar” hitapları bile bayan ve erkek ortasında bir ayırım olmadığının kanıtıdır. İslam dininin ayrıcalıklı insanları, çalışmada, bilimde, âlâ işler islemekte, kul hakkını gözetmede ve kötülüklerden kaçınmada hassasiyet gösteren kimselerdir. Örneğin “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu” (Zümer Mühleti, 9) ayetiyle bilmenin kıymetine vurgu yapılmıştır. Bilmenin de okumakla ile ilgisi bulunduğu birinci inen ayetin “Oku!” ile başlamasında ortaya konulmuştur. Bu buyrukta bayan ve erkek rastgele bir ayırım yapılmamıştır. Muhatap insandır. Bunları destekleyen çok sayıda hadis bulunmakta. “İlim, bayan erkek her Müslümana farzdır.” Bu vurgu nettir.. Çalışma konusunda ki “İnsan için lakin çalıştığının karşılığı vardır.” (NecimSuresi,39) ayetinin kapsamına hem bayan hem de erkek girmektedir.
Kısacası İslâm’ın bayan anlayışı şöyle ortaya konulmaktadır: “…İslâm’a nazaran bayan; nafakası sağlanan, iş yapmak zorunda olmayan, gönlüne nazaran çocuklarını eğitmek, dilerse çalışmak, malını istediği üzere tasarruf edebilmek, kendi soyadını kullanabilmek, ilim yapmak gibi birçok hakka sahip bulunan, bütün bu haklar karşısında yalnızca yasal isteklerinde kocasına itaatle sorumlu olan, hakları ve sorumlulukları hukukun garantisi altında bulunan, kocasının hayat arkadaşı-sırdaşı- gönüldaşı, yuvanın bekçisi, yavrularının ‘cennetin ayakları altına serildiği’ aziz annesidir…”( A.Ünal, sayfa,201). Tanrı’nın bayanla bir alıp veremediği yoktur. Olsa olsa bizim birbirimizle alıp veremediğimiz vardır. Oysa o daima “Birbirinizi sevin” der. Madem ki hepimiz tek ilahlı dinlerin varlığını kabul ediyoruz. O halde bir tek O’na inanıyoruz. İster Hıristiyan ister Musevi isterse Müslüman her kim olursak olalım evvel kendi kutsal kitabımızı okumalıyız. Dışarıdan hurafelere değil kendi gördüğümüze, kendi duyduğumuza ve kendi anladığımıza inanalım. Aklın yolu birdir!
Sözlerimi büyük ozan Ruhi Su’nun dizeleriyle bitiriyorum:
Yaratan bizleri insan yarattı
Muhabbet beşere, cana muhabbet
Cümle mahlukatın üstünde tuttu,
Muhabbet beşere, cana muhabbet.
Ne keyifli ki bize insan olmuşuz,
İnsan sevgisini gerçek bilmişiz,
İnsanın kısmında açıp gülmüşüz,
Muhabbet beşere, insan olana.
İnsan olan insan gelsin beriye
Kimi kara, kimi çalar sarıya,
Aslolan hayattır bakma deriye,
Muhabbet beşere, cana muhabbet…..
