Vajinismus, bayanlarda penisin vajinaya girmesini önlemek konusunda mevcut bilinçdışı bir istek sonucu, vajinanın dış üçte birini çevreleyen perianal kaslarda yineleyici ya da daima bir biçimde adeta kurallı refleks üzere istemsiz kasılmalar sonucu meydana gelen vajina spazmıdır. Bu kasılmalara tüm vücuttaki kasılmalar, bacakların kapanması, dehşet, kaçınma yansısı ve girişin olamayacağı inancı eşlik eder.
Vajinismuslu bayanlar cinsel bağ denemelerinde vajina girişini çoklukla bir “duvar gibi” hissederler. Bu nedenle “orada bir duvar var”, “penis güya bir duvara çarpıyor” üzere sözleri sık kullanırlar. Ayrıyeten vajinismuslu bayanlar, penis girişini ya da bekleyişini yaşadıklarında hissettikleri ağrı ve hisleri “yırtılma, delinme, parçalanma, yanma ya da sızlama” halinde tanım ederler. Nihayetinde bu durum bayanın hem kendi kadınlığında eksiklik olduğunu düşünmesine hem de eşine karşı suçluluk hissetmesine neden olur. Ayrıyeten ailelerin bu durumu bilmesi yahut birinci geceye ilişkin kanıtlar istemeleri ya da “hala çocuğunuz olmuyor mu?” formundaki sorular çiftin durumunu zora sokar. Ailelerinden daima baskı ve aşağılama görebilirler, ekseriyetle bayan suçlanır ve erkek evliliği bitirmeye zorlanabilir.
Vajinismus Tanısı ve Tipleri
Vajinismusun teşhisinde aşağıdaki belirtilerden birinde “sürekli ya da yineleyici” zahmet çekme görülmelidir. Bunlar:
-
Birleşme sırasında vajinaya girme,
-
Vajinaya girme ve girme süreçleri sırasında vulvovajinada ya da pelviste besbelli ağrı duyma,
-
Vajinaya girme aksiyonunun gerçekleşeceği beklenirken ya da vajinaya girme sırasında ya da girilmesinden ötürü, vulvovajinada ya da pelviste ağrı duymayla ilgili bariz bir endişe ya da tasa duyma,
-
Vajinaya girme teşebbüsü sırasında pelvis taban kaslarını çok germe ya da sıkma biçimindedir.
Bu belirtiler şahısta en az altı ay sürmeli ve klinik açıdan bariz bir ezaya neden olmalıdır. Ayrıyeten bu bozukluk, cinsel kökenli olmayan bir ruhsal bozukluktan, ağır bağlantı bozukluğundan ya da gerginlik yaratıcı değerli öbür etkenlerden kaynaklanmamalı ve bir hususa ya da ilaca bağlanmamalıdır.
Vajinismus tip olarak iki ana başlıkta incelenebilir. Bunlar:
-
Primer vajinismus: Birinci cinsel tecrübede ortaya çıkar ve kişi hayatında hiçbir başarılı cinsel birleşme yaşayamamıştır.
-
Sekonder vajinismus: Daha evvel acılı yahut acısız, keyifli yahut keyifsiz bir cinsel birleşme tecrübesi olmuş ve sonrasında vajinismusu geliştirmiş bayanlarda görülür. Bu durumun nedeni ise çoklukla bir travma yahut ameliyat yaşantısıdır.
Belirtileri
Vajinismusun en temel belirtisi o an geldiğinde kişinin panik atak gibisi bir durum yaşamasıdır. Yani eşini iter, kasılır, kaygı, dehşet, dert duyar. Şuuru açık olsa da denetimini yitirir, denetim bilinçdışının eline geçer. Kişi vakitle kimi his ve niyetlere kapılabilir. Bunlar:
-
Duygusal tatminde azalma,
-
Suçluluk duygusu,
-
Hayal kırıklığı hissi,
-
Utanç duyma,
-
Kendinden nefret etme,
-
“Herkesin kolay bir şeklide yapabildiği bir şeyi ben nasıl yapamıyorum?” formunda düşünme ve suçluluk,
-
Aile büyüklerinin yahut yakınlarının “Ne vakit çocuk sahibi olacaksınız?” soruları nedeniyle duyulan endişe,
-
Vakitle başarısızlık ve kaçma hissiyle birlikte meydana gelen cinsel isteksizlik vb. biçimindedir.
Görülme Sıklığı
Yurtdışı yayınlarda cinsel terapi kliniklerine başvuran bayanlardaki vajinismus oranlarının %12 ve %17 ortasında değiştiği rapor edilmiştir. Kanada ve İrlanda’da yürütülen çalışmalarda daha yüksek oranlardan bahsedilmiştir.
Ülkemizde ise Cinsel Sıhhat Enstitüsü (CİSED)’nün yaptığı araştırmalara nazaran cinsel terapi merkezlerine başvuranlar ortasında en sık rastlanan şikayetlerden biridir. Yani başvuran bayanların %56-73’ünü vajinismus olayları oluşturmaktadır. Ayrıyeten ülkemizde her 10 bayandan birinin vajinismus sorunu yaşadığı tespit edilmiştir.
Nedenleri
Vajinismusa neden olan faktörleri ve ruhsal etkenleri kısaca şöyle sıralayabiliriz:
-
Birinci cinsel birleşme denemelerinde acı duyma,
-
Cinselliği değersizleştiren ve aşağılayan bir aile,
-
Zayıf, güçsüz anne,
-
Baskıcı, otoriter baba,
-
Baba-kız ilgisindeki zahmetler,
-
Cinsel şiddet ve taciz, iğrenme ve hoşlanmama,
-
İstemeden zorla evlendirilme, eşini sevmeme, eşle uyumsuzluk ve bağlantı problemleri,
-
Olumsuz dinî ve ahlaki koşullanma,
-
Eşcinsel özdeşleşme,
-
Başarısızlık korkusu ve performans tasası,
-
Kızlık zarını yitirme korkusu,
-
Cinsel tabular, yanlış bilgiler ve inanışlar,
-
Pasif, bağımlı eş,
-
Gebelik korkusu,
-
Obsesif yahut borderline kişilik özellikleri taşıma,
-
Ağrı eşiğinin düşük olması,
-
Vajinal kayganlıkla ilgili sorunlar,
-
Çocuklukta ve ergenlikte “bacaklarını kapa”, “eteğini ört” üzere ikazlar,
-
Görücü yöntemi evlenmeler,
-
Bilinçdışına itilmiş bilinmeyen bir fikir ya da davranışın psikosomatik tesiri,
-
Ağrılı ve zorlayıcı bir jinekolojik muayene,
-
Sembolik olarak zihinde çok büyütülen penis yüzünden çok acı çekme yahut parçalanma kaygıları,
-
Geçmişte genital bölgeye gelen bir darbe ya da travma,
-
Çocuklukta çok fazla makattan fitil kullanılması,
-
Uygun olmayan yahut istenmeyen bir birliktelikte eşten sakınma,
-
Birtakım enfeksiyon ve anormallikler
-
Kızlık zarının yırtılması sırasında fecî bir acı duyulacağı fikri,
-
Cinsel uyarılmada sorunlar,
-
Bayanın cinsel bir meta yahut cinsel bir nesne olarak algılanması,
-
Cinsel organın giriş yerinin bilinmemesi,
-
Vajinanın içine rastgele bir şey giremeyecek kadar ufak olduğuna dair yanlış inançlar,
-
Genç kızlık periyodunda seksin pis ve makus olduğunu öğreten yanlış ve katı eğitim biçimi vb.
Vajinismus Erkekleri
Vajinismus yaşayan biri ile birlikte olmak vakit zaman sahiden güç olabilir. Eşlerin deneyimlediği ve tariflediği kimi ortak hisler ise;
-
Empati-umutsuzluk,
-
Öfke-sorgulama,
-
Reddedilme,
-
Uzaklaşma biçimindedir.
Cinsel terapinin münasebet esnasında erkeklerde ileri derecede erken boşalma yahut sertleşme sıkıntıları ortaya çıkabilir. Zira vajinismus olan eşiyle cinsel alakaya girmeye hazırlanan erkek, çoklukla heyecan, tedirginlik ve başarılı olup olmayacağı tasasını taşır. Bayandan kaynaklanan bir meseleyle bağ olmadığı sırada erkeğin hiçbir sorunu yoktur. Ne vakit ki bayan tedavi olup ve ilgiye hazır hale gelir, o vakit erkekte başarılı olup olmayacağı korkusuyla ekseriyetle sorun başlar. Artık bayan güzelleştiğine nazaran erkek kendini ispatlamak zorunda hissedebilir ve bu ağır gerilim altında başarısızlıklar da yaşanabilir. Tam da bu noktada tedavi görmüş eşin yahut olaydan haberi olan yakın etrafın olumsuz tesiri, beklentilerin karşılanmadığı hissiyle erkekte özgüven yitirilmesine de sebep olabilir ve var olan olumsuz durum kısır döngüye girerek aylar uzunluğu sertleşme sağlanamayabilir. Yeniden buna bağlı olarak erkeklerde vakitle cinsellikten uzak durma eğilimi ve eşlerine karşı cinsel isteksizlik başlayabilir.
Tedavisi
Vajinismus, cinsel tedaviler açısından en yüz güldürücü cinsel meselelerden birisidir. Bu manada vajinismus tedavi edilebilir süreksiz bir hastalıktır.
Tedavi prosedüründe cinsel terapi programı duygusal ve fizikî teknikleri içermektedir. İkili hamasetli olmaları, başaracaklarına inanmaları ve güvenerek sabırla beklemeleri konusunda telkinlerde bulunulur. Cinsel terapi sırasında ikili ayna tutma idmanları, idrar tutma antrenmanları, çatı kaslarını gevşetme ve kasma idmanları, kegel idmanları, parmak antrenmanları, çubuklarla genişletme idmanları, hudutlu penis girişi antrenmanları vb. “invivo duyarsızlaştırma”, “invitro duyarsızlaştırma” ve “pelvik taban rehabilitasyonu” çalışmaları yaptırılır. Bu noktada hedef; vajinanın genişleyebilir bir organ olduğunun bireye gösterilmesi, alaka sırasında yaşanan panik atağın küçük bir benzerinin oluşturulması ve bununla başa çıkmayı öğrenmeyi sağlamaktır. Antrenmanlar sırasında yapay kayganlaştırıcıların kullanılabilir. Bu duyarsızlaştırmayla paralel olarak hastanın pelvis kaslarını tanımasını ve onlara hakim olmasını sağlayan Kegel İdmanları de yapılır. Çiftin cinsel terapi sürecine birlikte katılmaları daha güzel sonuç verecektir. Ayrıyeten tedavi hakikat bilgi ve teknik gerektiren bir süreç olduğu için yapılacak plan deneyimli ve nitelikli bir cinsel terapist tarafından takip edilmelidir. Cinsel terapi planına uyulduğu takdirde, umulduğundan daha süratli ve kesin bir güzelleşme elde edilir. Fakat, bilhassa bayanın bu tedavi planına sadık kalması ve sabırla uygulaması gerekmektedir. Ayrıyeten vajinismusun cinsel terapisinde çoklukla hiçbir cerrahi müdahale ve öteki girişimsel müdahaleleri uygulamak gerekmez. Bayanın tedavi süreci boyunca rastgele bir ilaç kullanması da istenmemektedir. Yapılması gereken tek şey bayanın düzgün bir rehber olacak cinsel terapisti bulması, her şeyi açıkça anlatması ve en değerlisi de güzelleşme isteğinin olmasıdır. Bayan bunu yapmayı başardığı takdirde, cinsel terapistin ona önereceği antrenmanlarla kendi kendini tedavi etmesi mümkün olacaktır.