Yas, yaşadığımız kayıplara gösterdiğimiz reaksiyonlar bütünü olarak nitelendirilir. Çoklukla sevdiğimiz birisinin vefatı ve kaybı ile ilişkilendirilse bile aslında hayatımızda yaşadığımız birçok kayıp yas tutmamıza neden olabilir. Bazen biten bir bağlantı, hayatımızın sonlanan bir dönemi, veda ettiğimiz bir kent üzere birçok farklı olay yas sürecini tetikleyebilir. Yas, hepimizin hayatımızın çeşitli periyotlarında deneyimlediği ve yaşanması çok doğal olan, kendi temposunda yaşanması gereken bir süreçtir. Bireye mahsus bir süreç olduğu için farklı insanlarda farklı biçimlerde kendisini gösterebilir fakat süreci birkaç adımla kategorize etmek mümkündür.
Genel olarak olağan yas reaksiyonunun beş adımı olduğunu söyleyebiliriz. Süreç, inkar ile başlar. Başta kişi bu kayıbı inkar edebilir yahut kendisini bir hissizlik durumu içerisinde bulabilir. Akabinde bu hissizlik yerini bir kızgınlık yahut isyana bırakır. Bu noktada kaybedilen kişi yahut olaya duyulan hasret kendisini öfke ile gösterebilir. Bir sonraki pazarlık evresinde kişi kendisiyle, etrafıyla, inandığı çeşitli güçlerle pazarlık yapmaya çalışabilir. Bu noktada inkarın giderek ortadan kaybolduğunu söylemek mümkündür. Sonrasında hissizlik ve öfke hislerini yerini bir depresyon sürecine bırakır. Kişi kendisini buhrana girmiş, boşlukta, mutsuz hissedebilir. Ayrıyeten bu, uyku nizamında bozulmalar, iştahsızlık ve etraftan uzaklaşma üzere fiziki hallerde de görülebilir. En sonunda ise depresyon yerini kabullenmeye bırakır. Lakin elbette bu yasını tuttuğumuz olayın bir daha bizi asla üzmeyeceği yahut o insanın ya da durumun eksikliğini bir daha asla hissetmeyeceğimiz manasına gelmez. Tersine yaşanan bir kaybın bizi vakit zaman etkilemesi, aklımıza gelmesi, bizi tekrar üzmesi pek insani bir durumdur. Lakin yas sürecinin uzaması ile birlikte patolojik yasa dönüşebilir. Kişi yasın makul bir döneminde takılı kalıp tekrar olağan hayata adapte olamadıysa, depresyon süreci ağır bir formda devam ediyorsa patolojik yas üzere bir durum kelam konusu olabilir. Bu durumda kişinin bir uzmandan takviye alıp psikoterapi görmesi yararlıdır.
Sonuç olarak, hayatımızın çeşitli periyotlarında yaşadığımız kayıplar yas tutmamıza yol açabilir. Hiçbir kayıp yaşamadığımız yahut sevdiklerimizle hiç vedalaşmak zorunda kalmadığımız bir hayat pek de mümkün görünmemektedir. Bu sebepten ötürü yas, sevmek ve bağlanmak üzere hayatın bir modülüdür. Fakat bu yas sürecinin kişiyi hayattan koparacak derecede ağır yaşandığı ve uzadığı vakitlerde gerekli dayanağın alınması da kıymetlidir.
