Akut astım atakları, çocukluk çağındaki hastane müracaatları ve yatışı için en
yaygın nedenlerden biridir. Astım atağı nedeni ile hastane başvurusu olan astımlı
hastalar gelecekteki ataklar için daha yüksek risk altındadır ve rastgele bir önemli akut
atak hayatı tehdit edici teneffüs yetmezliğine kadar ilerleyebilir. Astım ataklarının
önlenmesi hastanın akciğer işlev kaybı üzere morbiditelerin engellenmesi,
kendisinin ve ailesinin hayat kalitesinin yükseltilmesi ve maddi yükün azaltılması
açısından kıymetlidir. Erişkin hastalardaki astım atak tetikleyicileri ile çok sayıda
çalışma bulunurken, çocukluk çağında astım atağı ile başvuran hastalarda tetikleyici
faktörler ile ilgili sonlu sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma ile çocukluk
çağında astım atağı tetikleyici faktörlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Ankara Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları
Hematoloji Onkoloji Sıhhat Uygulama ve Araştırma Merkezi Alerji polikliniğinde
astım tanısı almış ve en az 1 yıldır astım tanısı ile takip edilen 2-18 yaş ortasında,
hastanemiz acil ve alerji polikliniklerine akut astım atağı ile başvuran hastalar
incelenmiştir. Hastaların sosyodemografik özellikleri, yaşanılan mesken şartları, atak
öncesi durumları ve tedavi-takip ahenkleri sorgulandı. Müracaattaki atak şiddeti,
laboratuvar datalar ve vital bulguları kaydedildi. Çalışmamız kesitsel bir çalışmadır.
Çalışma kriterlerimize uygun 211 hasta incelenmiştir. Çalışmamıza katılan
hastaların 132’si (%62,6) erkektir. Hastaların 149’unda (%70,6) muhtemel tetikleyici
faktör olarak teneffüs yolu enfeksiyonu saptanmış olup tüm yaş kümeleri, ırk,
mevsim ve cinsiyette en sık etkendir. Öteki tetikleyiciler incelendiğinde hastaların
55’inde (%26) irritan husus, 142’sinde (%67,2) sigara, 50’sinde (%23,6) alerjen
maruziyeti, 30’unda (%14,2) gerilim faktörleri saptanmıştır. Otuz yedi hastada (%17,5)
enfeksiyon ve irritan maruziyeti, 34’ünde (%16,1) enfeksiyon ve alerjen maruziyeti,
21’inde (%9,9) enfeksiyon ve gerilim, 102’sinde (%48,3) enfeksiyon ve sigara,
12’sinde (%5,6) alerjen ve irritan maruziyeti, 29’unda (%13,7), 38’ sinde (%18)
irritan husus ve sigara, 18’inde (%8,5) sigara ve gerilim, 8’inde (%3,7) gerilim ve alerjen
maruziyeti birlikte bulunmuştur.
Çalışmamızda orta/ağır ataklarda teneffüs yolu enfeksiyonunun tetikleyici
olma sıklığının hafif ataklardan daha yüksek olduğu gözlenmiştir (p:0,030). Atak
öncesi alerjen maruziyeti bulunan hastalarda ise hafif atakların daha sık olduğu
saptanmıştır (p:0,041). Astım ilaçlarını tertipli kullanmayan hastalarda alerjen
maruziyetinin daha sık etken olduğu saptanmıştır (p:0,030). Okula giden hastalarda
alerjen maruziyetinin daha fazla olduğu saptanmıştır (p:0,021).
Astım ataklarında tetikleyici faktörlerin bilinmesi gerekli tedbirlerin alınarak
atakların önlenmesi, atak şiddetinin azaltılması, ilerleyen yıllarda akciğer işlev
kaybı gelişiminin önlenmesi ve hasta ve ailesinin maddi/ manevi hayat kalitesinin
artması açısından kıymetlidir.